ارتودنسی ثابت (Fixed orthodontics)
در ارتودنسی ثابت اجزای کوچکی به اسم «براکت» از طریق مواد دندان پزشکی روی سطوح دندان ها چسبانده می شود و بدون آسیب رساندن به دندان از طریق سیم ها و کش های خاصی دندان ها را به سمت مورد نظر سوق می دهند. در روش ارتودنسی ثابت تمام این اجزا ثابت است و بیمار نمی تواند هر زمان که خواست آن ها را از دهان خود خارج کند. این روش معمولا برای درمان های دندانی قابل اجراست، چون علاوه بر حرکت دادن دندان ها، ریشه های آن ها را هم حرکت می دهد. در نتیجه متخصص ارتودنسی کنترل بیشتری روی دندان ها خواهد داشت.
در معالجه ی ارتودنسی ثابت می توان ماهی یک میلیمتر دندان را حرکت داد و این امر در بعضی مقاطع درمانی چندان مشهود نخواهد بود . در برخی موارد از بیمار طبق نوع ناهنجاری دندان کشیده می شود . در این گونه از بیماران در چند جلسه اول ارتودنسی ثابت حرکت دندانها بخوبی مشهود است و دندانها به جای فضای خالی حرکت داده می شوند که از نظر بیمار به خوبی قابل مشاهده است . بیمار می بایست ماهی یک بار جهت درمان ویزیت شود . در هر جلسه بعد از فعال کردن کش ها ، سیم ها و یا فنرهای ارتودنسی ممکن است بیمار مقداری درد داشته باشد که به مرور زمان در هفته اول کاهش می یابد . گاهی در بین جلسات معاینه به خاطر حرکت دندان ها ممکن است مقداری از انتهای سیم های ارتودنسی از آخرین دندان خارج شود وو باعث احساس تیزی و آزار گونه بیمار شود که در این صورت نیاز است بیمار وقت اورژانس گرفته و زودتر از موعد مقرر به مطب متخصص ارتودنسی مراجعه نماید تا انتهای سیم کوتاه شود.. اشکال اصلی آنها این است که چون در دهان ثابت هستند، نمی‌توان برای تمیز کردن ارتودنسی ثابت را از دهان خارج کرد. به علاوه موجب گیر کردن موادغذایی در اطراف سیم‌ها و براکت‌ها شد. اگر این خرده‌های غذایی به خوبی برداشته و تمیز نشوند، به زودی موجب پوسیدگی دندانها می‌شوند. بنابراین اگر متخصص ارتودنسی برای شما این دستگاهها را تجویز کرد باید خودتانن را برای مسواک زدن دقیق و رعایت بهداشت دهان، چند برابر بیشتر از آنچه پیش از این انجام می‌دادید، آماده کنید.
ارتودنسی ثابت برای چه کسانی لازم است؟
سیم‌ها و براکت و نیز سایر دستگاههای ارتودنسی ثابت، برای حرکات پیچیده‌تر دندانی و بیشتر برای کسانی که دوران بلوغ را سپری کرده‌اند، استفاده می‌شوند. این دستگاهها می‌توانند با اعمال نیرو به یک دندان آن را از یک محل به محل دیگری در قوس فکی حرکت دهند. این یک حرکت پیچیده دندانی است. همچنین اگر شما در سنین بزرگسالی به فکر مرتب کردن دندان‌هایتان افتاده‌اید، باید خودتان را برای ارتودنسی ثابت آماده کنید. اگر دندانهای شما چرخش غیرطبیعی پیدا کرده‌اند و یا نیاز است کمتر و یا بیشتر در استخوان فک فرو رفته و یا بیرون آورده شوند، باید روی این نوع ارتودنسی حساب کنید. برای انجام این درمان ارتودنسی، باید حتما به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
ارتودنسی متحرک:
منظور از ارتودنسی با دستگاه متحرک این است که بیمار می تواند دستگاه ارتودنسی را از دهان خارج کند. ارتودنسی متحرک شامل دو دسته کلی می شود یک گروه عبارتند از پلاک های متحرک ساده برای حرکات جزئی دندانی و گروه دیگر شامل پلاک متحرکی که برای رفع ناهنجاریهای فکی مانند عقب بودن فک پایین یا بالا به کار می رود. از دستگاههای ارتودنسی متحرک برای مرتب کردن دندانها در شرایطی استفاده می شود که یا بی نظمی دندانها کم است و در ضمن سن بیمار برای انجام درمان ارتودنسی ثابت کم می باشد. به عبارت دیگر دندانهایی شیری با دندانهای دائمی جایگزین نشده اند. از سوی دیگر دستگاههای ارتودنسی متحرک برای جابجایی فکین نیز به کار برده می شود این دستگاهها برای جلو آوردن فک پایین و یا جلو آوردنن فک بالا براساس نیاز بیمار به کار برده می شوند. پلاک ارتودنسی متحرک می تواند به صورت مستقل و یا به همراه ارتودنسی ثابت به کار برده شود . بعد از هر وعده غذایی پلاک متحرک ارتودنسی می بایست با کمک مسواک و خمیردندان برساژ شوند و سپس زیر جریان آب شسته شوند. لازم به ذکر است که در روزهای اول در هنگام استفاده از پلاک متحرک مشکلاتی درر تکلم، ترشح زیاد آب دهان و غیره برای بیمار ایجاد می شود که معمولاً بعد از چند روز برطرف می شود. بعضی از پلاک های ارتودنسی متحرک دارای پیچ می باشد. با هر بار باز کردن پیچ تنها 25/0 میلیمتر پلاک ارتودنسی متحرک باز می شود که باعث افزایش عرضی فک می شود. در اثر باز کردن پیچ ممکن است فاصله ای بین دندانها ( به خصوص دندانهای جلو ) ایجاد شود که نگران کننده نیست و نشانه پاسخ به درمان ارتودنسی است. با باز کردن پیچ ممکن است مقداری درد احساس شود که برای کاهش درد بیمار می تواند از یک مسکن مانند استامینوفنن استفاده نماید. در صورتی که پلاک ارتودنسی متحرک پیچ داشته باشد، ممکن است در مورد روند سفت کردن پیچ دستگاه و زمان استفاده از آن براساس پیشرفت درمان، تغییراتی داده شود که متخصص ارتودنسی این موارد را به بیمار در حین ویزیتهای درمانی گوشزد می نماید. اگر بیمار چند روز از پلاک استفاده نکند ممکن است پلاک در دهان جای نگیرد که به علت عدم تطابقق پلاک با دهان است. این امر به خصوص در پلاک های ارتودنسی متحرک پیچ دار مشاهده می شود. در هنگامی که بیمار چند روز از پلاک پیچ دار استفاده نمی کند، به دلیل برگشت نتایج درمانی پلاک ارتودنسی متحرک در دهان نخواهد نشست و نیاز است که دوباره قالب گیری شود و به بیمار پلاک دیگری داده شود. در پلاک های پیچ دار باید طبق دستور داده شده در زمان مشخص با آچار داده شده، پیچ آن را سفت کرد..
مزایای استفاده از ارتودنسی متحرک
ارتودنسی متحرک علاوه بر اصلاح فک و دندان های شما ، شستشوی دندان ها را نیز آسان می کند. همچنین بهداشت کلی دهان و دندان را بهبود می دهد و باعث می شود ریسک ابتلا به بیماری های لثه کاهش پیدا کند.برخلاف ارتودنسی ثابت ، ارتودنسی متحرک را می توان هنگام مسواک زدن ،نخ دندان کشیدن یا ورزش در صورت لزوم از دهان خارج کرد.
پلاک ارتودنسی متحرک برای چه کسانی لازم است؟
پلاک های ارتودنسی متحرک برای درمان ناهنجاری های ساده فک و صورت و دندان ها استفاده می شوند. جایی که فقط لازم است دندان ها اندکی مرتب شوند و به جابه جایی کاملی نیاز ندارند. به طور مثال ممکن است دندان های جلویی فک بالای شما اندکی بیرون زده باشد و می توان با این پلاک ها ارتودنسی متحرک زاویه دندان ها را تغییر داد و آنها را مرتب کرد. برای استفاده از این پلاک ها ارتودنسی متحرک به طور معمول می توانید به دندانپزشک عمومی مراجعه کنید. هنگامی که درمان ارتودنسی دندان های شما به پایان رسید، باید به دندان ها فرصت داد تا در موقعیت جدید تثبیت شوند. در این زمان متخصص ارتودنسی یک پلاک متحرک را برایتان تجویز خواهد کرد که باید چند ماه از آن استفاده کنید. این پلاک متحرک، دندان ها را در موقعیتت جدید حفظ می کند تا الیاف لثه ای و استخوان کافی در اطراف ریشه شان تشکیل شود و در موقعیت جدید تثیبیت شوند.
طول دوره ی درمان ارتودنسی متحرک
در حالت کلی طول دوره ی درمان به وسیله ی ارتودنسی متحرک از ارتودنسی ثابت کوتاه تر است به طور معمول ۶ ماه زمان برای نتیجه گیری از ارتودنسی متحرک نیاز است اما زمان دقیق آن با توجه به پیچیدگی درمان توسط متخصص ارتودنسی تعیین می شود.در بعضی موارد ارتودنسی متحرک در ادامه ی ارتودنسی ثابت استفاده می شود.مدت زمانی که برای درمان شما نیازز است در اولین ملاقات برایتان تخمین زده می شود.
معرفی سیستم ارتودنسی دیمون
دیمون (Damon) یکی از انواع سیستم های ارتودنسی است که در آن براکت ها قابلیت باز و بسته شدن خودکار دارند. به عبارت دیگر وایر ارتودنسی بدون نیاز به کش یا گره استیل روی براکتت ها نگه داشته می شود. براکت درب کوچکی دارد که پس از قرارگیری وایر داخل آن بسته می شود. ارتودنسی دیمون به گونه ای است که دیگر نیاز به کشهای کوچک در اطراف هر براکت نیست و در نتیجه بیمار می تواند به راحتی اطراف سیم و براکت ها را تمیز کند. در حالی که در روش های معمول ارتودنسی میکرو ارگانیسمها به راحتی می توانند در اطراف کش ها تجمع نمایند وو رعایت بهداشت را به ویژه برای کودکان کم سن دچار مشکل می کند. در ارتودنسی دیمون بهداشت اطراف براکت ها بهبود یافته و معضل تغییر رنگ کش های دور براکت از بین رفته است .
مزایای ارتودنسی دیمون
براکت های ارتودنسی دیمون مزایای متعددی نسبت به براکت های سنتی دارند که عبارتند از :
براکت های ارتودنسی دیمون ظاهر بهتری دارد
شفاف بودن براکت های ارتودنسی دیمون (اگر نوع شفاف انتخاب شود) باعث می شود که زیبا به نظر برسند زیرا تقریبا نامریی هستند
در براکت های ارتودنسی دیمون زمان درمان سریع تر است
مطالعات در این زمینه نشان داده است بیمارانی که از ارتودنسی دیمون استفاده کرده اند درمانشان را ۷ تا ۲ ماه زودتر از کسانی تمام کرده اند که از براکت های سنتی استفاده می کردند.
تعداد ملاقات های کمتر
مطالعات نشان داده است که بیماران تقریبا به نصف قرار ملاقات های متعددی که برای تنظیم مجدد دستگاه ارتودنسی صورت می گرفت نیاز دارند
ارتودنسی دیمون مناسب برای کسانی که از راه دور مراجعه می کنند
با توجه به زمان درمان کوتاه تر و دفعات مراجعه کمتر این برای کسانی که از شهرهای دیگر و راه دور مراجعه می کنندگزینه مناسبی است.
فشار کمتر بر دندان ها و در نتیجه درد کمتر.
بیماران گزارش داده اند که با براکت های ارتودنسی دیمون درد آنها تا ۶۰% کاهش پیدا کرده است.
از دیگر مزایای براکت های ارتودنسی دیمون عبارتند از :
1-ایجاد اصطحکاک کمتر که در نتیجه صدمه به ریشه دندان ها نیز کمتر می شود.
2-مکان کمتر برای تجمع باکتری ها بر روی براکت های ارتودنسی دیمون
مطالعات بالینی نشان داده است که براکت های ارتودنسی دیمون در اصلاح ازدحام شدید دندان ها موثر تر و راحت تر است و نرخ بازگشت کمتری دارد.
معایب ارتودنسی دیمون
براکت های ارتودنسی دیمون نیز بی عیب و نقص نیستند .تعدادی از معایب ارتودنسی دیمون عبارت است از :
1-دارای سیم های فلزی می باشد که برای دیگران قابل مشاهده است ، بنابراین شما نمی توانید به طور کلی از دست فلزی که در دهان است خلاص شوید.اما می توانید براکت های شفاف ارتودنسی دیمون را انتخاب کنید تا از براکت های فلزی دوری کرده و دید براکت ها را به حداقل برسانید
2-پوشیدن براکت های ارتودنسی دیمون در چند روز اول کمی آزار دهنده است تا زمانی که شما به آن عادت کنید
3-ارتودنسی دیمون هزینه ی بیشتری نسبت به براکت های سنتی دارد
الاینر های دیگری مانند اینویزیلاین نیز پیشنهاد می شود برای شرایطی که بیمار نمی خواهد براکت های سنتی و فلزی روی دندان هایش دیده شود. البته همه ی افراد کاندید خوبی برای اینویزیلاین نیستند.
ارتودنسی نامرئی چیست؟
ارتودنسی نامرئی اینویزیلاین اصلا براکت ندارد و به معنی ردیف کردن نامریی دندان است. این با براکت های رنگ دندان فرق می کند. براکت های رنگ دندان همه کارهایی که سیستم ثابت ارتودنسی می تواند در درمان انجام دهد و جامع ترین و کامل ترین درمان است، انجام می دهد اما اینویزیلاین یک نوع درمان ارتودنسی متحرک است و مانند ناخن مصنوعی بی رنگ اما متصل به هم برای همه دندان ها استفاده می شود.درمان ارتودنسی نامرئی با قالب گیری از دندان ها و همچنین طراحی روی آنها انجام شده و سپس روی دندان سوار می شود و لازم است که فرد مراجعات متعدد داشته باشد. این نوع درمان براکت نیست و محدودیت های درمان ارتودنسی را با خود به همراه دارد. در موارد خیلی خفیف که نیاز به ارتودنسی باشد، مثلا مختصری دندانن جابه جا شده باشد و برای جابه جایی هم فضا به اندازه کافی باشد و نیاز به کشیدن دندان و جراحی فک نباشد، مورد استفاده قرار می گیرد. اما اگر لازم به کشیدن دندان باشد یا جراحی فکک نیاز باشد، درمان جامعی نیست و در موارد کمی کاربرد دارد و اگر لازم باشد باید انجام شود. در عین حال چون ارتودنسی نامرئی حجم دارد و مقداری از دندان های بالا را می گیرد، معمولا در صحبت کردن اختلال ایجاد می کند. لازم است که موقع غذا بیرون آورده شود، چرا که جویدن را با مشکل مواجه می کند. فرد وقتی دندان بالا و پایین را روی هم می گذارد، حس می کند که فک باز می ماند و احساس خستگی در عضلات ایجاد می کند. برای فردی که واقعا به هیچ وجه نمی توان از براکت ها برای او استفاده کرد و مشکل او بسیار خفیف است و نیاز به کشیدن دندان نیست، می توان از ارتودنسی نامرئی استفاده کرد. موارد کاربرد این درمان تنها ۲ درصد است.
دلایل استفاده از ارتودنسی نامرئی
دیگر مزیت ارتودنسی نامرئی متحرک بودن آن است، بنابراین بیمار می‌تواند با خیال آسوده هر چه دلش می‌خواهد بخورد و دندانها را بدون مشکل مسواک بزند و از نخ دندان استفاده کند. ارتودنسی نامرئی بسیار راحت است و چون در ساخت آن از فلز استفاده نمی‌شود، هیچ خراش یا زخمی داخل دهان ایجاد نمی‌شود. دیگر فایده عدم استفاده از فلز یا سیم این است که بیمار معمولاً زمان کمتری را برای تنظیم ارتودنسی در مطب پزشک سپری می‌کند. با تقبل هزینه ارتودنسی نامرئی این امکان را برای بیمار فراهم می‌کند تا برنامه درمانی خود را از زمان شروع مشاهده و دنبال کند و وضعیت مرتب شدن دندانها را با قبل مقایسه کند.
مدت زمان درمان با ارتودنسی نامرئی
طول دوره درمان ارتودنسی نامرئی به میزان و نحوه نامرتب بودن دندانها بستگی دارد، در هر حال دندانهای اکثر بزرگسالان در عرض کمتر از یک سال منظم و ردیف می‌شود. اما نوجوانان باید مدت طولانی‌تری، تقریباً ۱۸ ماه، از ارتودنسی نامرئی استفاده کنند. هر چقدر بیمار به برنامه درمانی وفادارتر باشد و مدت بیشتری، حدود ۲۰ تا ۲۲ ساعت در روز، از پلاک استفاده کند، پلاک را فقط برای مسواک زدن و کشیدن نخ دندان در زمان‌های مشخص از دهان خارج کند، خوراکی‌های مناسب را در برنامه غذایی قرار دهد و به طور مرتب به متخصص ارتودنسی مراجعه کند،، سریعتر می‌تواند به لبخندی رویایی خود دست یابد. همچنین شما میتوانید از ارتودنسی سریع نیز استفاده نمایید.
مزایا ارتودنسی نامرئی
زیبایی: ارتودنسی نامرئی پلاستیکی شفاف به خوبی روی دندانها می‌چسبد و به سختی قابل مشاهده است. اگرچه نتیجه نهایی استفاده از بریس‌ها یا پلاک‌های فلزی و ارتودنسی نامرئی یکسان است، اما پلاک‌ها، سیم‌ها و بریس‌های فلزی ارتودنسی بسیار بیشتر جلب توجه می‌کنند و باعث ناراحتی بیمار می‌شوند. دیگر بریس‌های شفاف مانند بریس‌های سرامیکیی و زبانی هر چند به آشکاری بریس‌های فلزی ارتودنسی نیستند، اما همچنان در ساخت آنها از فلز استفاده می‌شود.
راحتی: پلاک‌های شفاف ارتودنسی نامرئی هموار و بدون برجستگی و براق هستند و به خوبی به دندان می‌چسبند. ارتودنسی نامرئی باعث تحریک لثه‌ها یا داخل دهان نمی‌شود و بیمار هر بار که به دلیل وضعیت جدید دندانها و حرکت کردن آنها مجبور به تعویض پلاک ارتودنسی نامرئی می‌شود، ناراحتی بسیار ناچیزی را تحمل می‌کند که آن هم به سرعت برطرف می‌شود.
مراجعه کمتر به متخصص ارتودنسی: متخصص ارتودنسی در زمان مناسب پلاک‌ها را عوض می‌کند و به موازات پیشرفت درمان، قرار ملاقات‌هایی را در فواصل زمانی ۴ تا ۶ هفته‌ای تنظیم می‌کند تا مطمئن شود که درمان به خوبی پیش می‌رود و در صورت لزوم پلاک را عوض می‌کند. اما استفاده از بریس‌های قدیمی مراجعه بیشتر به مطب را جهت تنظیم پلاک ارتودنسی نامرئی ایجاب می‌کرد.
بهداشت دهان: با استفاده از ارتودنسی نامرئی بهتر می‌توان بهداشت دهان و دندان را رعایت کرد. پلاک‌های پلاستیکی متحرک هستند و به راحتی می‌توان آنها را هنگام مسواک زدن و کشیدن نخ دندان از دهان خارج کرد. به علاوه از آنجایی که در برنامه درمان با ارتودنسی نامرئی باید پلاک را پیش از خوردن و آشامیدن خارج کرد، غذای کمتری بین دندانها گیر می‌کند و در نتیجه احتمال بروز مشکل‌های دندان مانند پوسیدگی کاهش می‌یابد. بریس‌های ارتودنسی نامرئی در مجموع گزینه‌ای مناسب برای اشخاصی هستند که دندان‌هایشان اندکی نامرتب است. ارتودنسی نامرئی روش آسان، بی‌دردسر، زیبا و تقریباً غیرقابل مشاهده برای خلق یک لبخند فریبنده و جذاب به شمار می‌رود.
ارتودنسی لینگوال چیست؟
ارتودنسی لینگوال یک روش درمانی است که در آن دستگاه ارتودنسی (براکت ، سیم و الاستیک) در پشت دندان ها (سمت زبان) قرار می گیرد. با وجود اینکه موقعیت ارتودنسی لینگوال نسبت به ارتودنسی ثابت برعکس شده است اما هر دوی آنها شباهت های زیادی از نظر نوع سخت افزار و اصول ارتودنسی با هم دارند. براکت های لینگوال به خاطر موقعیت مکانیشان گاهیی اوقات “براکت داخلی” نیز نامیده می شوند برخلاف براکت های ارتودنسی معمولی که در قسمت بیرونی دندان ها قرار داده می شوند.
چه کسانی می توانند به وسیله ی ارتودنسی لینگوال درمان شوند؟
بهترین راه (و در واقع تنها راه) برای پی بردن به این موضوع که آیا براکت های ارتودنسی لینگوال می تواند برای شرایط شما استفاده شود یا خیر این است که یک جلسه مشاوره با یک متخصص ارتودنسی ترتیب دهید.با این حال در اکثر موارد ، اکثر بزرگسالان و نوجوانان کاندید خوبی برای ارتودنسی لینگوال هستند. بعضی از پزشکان ممکن است از بعضی جنبه ها نگرانیی هایی در مورد انتخاب بیمار داشته باشند.
1-کیفیت نتایج
برخلاف بیاناتی که در دهه های قبل ابراز شد ،ذاتا چیزی وجود ندارد که تکنیک ارتودنسی لینگوال نداشته باشد .نتایجی که می توان از ارتودنسی لینگوال انتظار داشت همانند ارتودنسی ثابت می باشد. کاربرد CAD/CAM های پیچیده و تکنولوژی سیم های انعطاف پذیر رباتیک ، باعث شده است که نتایج روش ارتودنسی لینگوال قابل پیش بینی تر شود.
2-برخورد دندان با براکت
افرادی که دندان هایشان به شدت رو هم قرار می گیرد (اور بایت عمودی عمیقی دارند) ممکن است وقتی در حال جویدن و بستن دندان هایشان هستند نیروهای سنگینی بر روی براکت ها وارد کنند.میزان بزرگ بودن این مشکل می تواند قابل بحث باشد.
مزایا و معایب ارتودنسی لینگوال:
مزایا ارتودنسی لینگوال
1-مزیت اصلی استفاده از ارتودنسی لینگوال این است که غیر قابل مشاهده است .
2-اگر شخصی با دقت به داخل دهانتان نگاه کند ممکن است به صورت اجمالی متوجه دستگاه ارتودنسی شما بشود(به خصوص 3-اگر ارتودنسی لینگوال را روی دندان های پایینی استفاده کنید). در غیر این صورت ارتودنسی لینگوال به راحتی قابل مشاهده نیستند.
4-اگر فکر می کنید که استفاده از ارتودنسی ثابت برای شما خجالت آور است، ارتودنسی لینگوال یکی از انواع ارتودنسی نامرئی است که می توانید در نظر داشته باشید.
5-قابلیت ارتودنسی لینگوال برای اصلاح مشکلات پیچیده مانند تغییر ارتفاع دندان ، چرخش دندان و بستن فضای خالی بین دندان بیشتر است.
6-در صورتی که بیمار بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت نکند اگر تغییر رنگی ایجاد شود در پشت دندان خواهد بود و قابل مشاهده نیست.
معایب ارتودنسی لینگوال
معایب این روش عبارتند از :
1-یک از اصلی ترین معایب ارتودنسی لینگوال این است که استفاده و جایگذاری آن مشکل می باشد.
2-و به طور کلی قرار ملاقات هایی که با دکترتان در طول دوره درمان گذاشته می شود زمان بیشتری نبست به ارتودنسی ثابت نیاز دارد زیرا نصب کردن براکت های ارتودنسی لینگوال به دلیل موقعیتی که در داخل دهان دارند کمی مشکل است. با این حال ، با پیشرفت مداوم در طراحی سیستم ارتودنسی لینگوال، این نقاط ضعف، خیلی کم به عنوان یک مشکل به حساب می آیند.
