ارتودنسی، از عوامل ایجاد تا درمانی فراگیر

دندان‌های انسان دارای اعمال و وظایف گوناگونی هستند؛ چنان که می‌دانید، آن‌ها در جویدن، خرد کردن لقمه غذایی و آماده‌سازی آن برای بلع و ورود غذا به دستگاه گوارش کمک می‌کنند. دندان‌ها همچنین در تکلم و واضح و فصیح صحبت کردن نقش زیادی دارند. وجود دندان‌ها و نحوه قرارگیری آن‌ها در محل مناسب در زیبایی و ایجاد جذابیت در چهره انسان نیز نقش غیر قابل انکاری ایفا می‌کنند.

 

گاهی نظم و ارتباط صحیح بین دندان‌ها و دو فک به دلایل مختلفی برقرار نشده یا در هنگام رویش دندان‌ها به دلایل به‌وجود آمدن اختلالات در مسیر طبیعی و صحیح رویش دندان‌ها دستخوش تغییر نامطلوب شده، در نتیجه آن مشکلات و ناهنجاری‌هایی ایجاد می‌شود که رفع آن‌ها نیاز به انجام درمان‌های ارتودنسی و ارتوپدی دو فک دارد.

ماهیت ارتودنسی

ارتودنسی یعنی منظم کردن دندان‌ها و برقراری رابطه صحیح بین دندان‌ها و دو فک به نحوی که بتوانند وظایف خود را در سلامتی کامل و به‌خوبی انجام دهند.
در مواردی که دندان‌های شخصی کج و معوج و نامرتب هستند یا دندان‌های یکی از دو فک بیش از حد بیرون زده است، نیاز به درمان‌های ارتودنسی احساس می‌شود. از طرف دیگر در مواقعیی که یکی از دو فک بالا یا پایین بیش از اندازه کوچک یا بزرگ یا فاصله بین دندان‌ها زیاد است، ارتودنسی راه حل مناسبی برای رفع این نقایص به شمار می‌رود.
همچنین متخصصان ارتودنسی به افرادی که هنگام باز و بسته کردن دهان، فک پایین شان به سمت راست یا چپ منحرف می‌شود یا هنگام بستن دهان، تعدادی از دندان‌های جلوی دهان آنان به هم نمی‌رسند و نمی‌توانند با هم تماس و ارتباط برقرار کنند، درمان‌های ارتودنسی را پیشنهاد می‌کنند. در مواردی هم که کودکان در سنین بین 6 تا 12 سالگی که سن تبدیل دوره دندان‌های شیری به دندان‌های دائمی است و اصطلاحاً به آن «دوره دندانی مختلط» گفته می‌شود به دلایل مختلفی از قبیل افتادن دندان‌های شیری و رویش دندان‌های دائمی، دچار اختلال و نامرتبی می‌شوند که می‌بایست به منظور بررسی و اصلاح روند رویش دندان‌ها به متخصص ارتودنسی مراجعه شود.

بهترین درمان ارتودنسی

قرار نگرفتن صحیح دندان‌ها و دو فک باعث ایجاد صورت نازیبا و گاه امتناع بیمار از پرداختن به فعالیت‌های اجتماعی، نشاط و خنده شده، گوشه‌گیری و انزوا را در فرد به همراه دارد و در نهایت سبب ایجاد مشکلات روانی در او و تشدید آن‌ها می‌شود.
از سوی دیگر به دلیل آنکه تمیز کردن دندان‌های نامرتب و برداشتن پلاک دندانی ارتودنسی از روی سطوح مختلف دندان‌ها بسیار مشکل است، پوسیدگی‌های دندانی و حتی بیماری‌های لثه نیز در این افراد بیشتر دیده می‌شود.
خوشبختانه امروزه درمان‌های ارتودنسی با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی در سنین مختلف انجام می‌شود و به نتایج مطلوب هم می‌رسد. با توجه به افزایش سن مراجعه‌کنندگان برای انجام ارتودنسی و فراگیر شدن این نوع از درمان و از سوی دیگر پیچیدگی‌های بالای درمانی برخی از بیماران، وجود ارتباط مقابل بین رشته ارتودنسی و سایر رشته‌های دندانپزشکی مانند پروتز و جراحی فک و صورت اجتناب ناپذیر است.
امروزه استفاده از ابزارهای جدید در ارتودنسی، نقش مهم و بسزایی را در درمان ایفا می‌کنند و یکی از این ابزارها که دردهه اخیر ابداع شده و مورد استفاده قرار گرفته، «مینی ایمپلنت‌های ارتودنسی» هستند که در ایران نیز همگام با سایر کشورها توسط متخصصان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکات مهم درباره اارتودنسی که شاید ندانید

نکات مهم درباره ارتودنسی که شاید ندانید

ارتودنسی درمانی مختص دوران نوجوانی نیست و بسیاری از بزرگسالان نیز حتی در سنین بالا از این درمان بهره مند می شوند.پس بهتر است ابتدا کمی در مورد دندان ها توضیح دهیم. دندان ها در بسیاری از افراد در زاویه درست و فاصله مناسب از هم رویش نمی کنند. در بعضی افراد دندان ها ممکن است خیلی نزدیک به هم یا روی هم رویش پیدا کنند و بدین ترتیب نامرتبب و شلوغ خواهند بود.

نکته بعدی به تفاوت سایز فک و دندان ها برمی گردد، یعنی امکان دارد فک کوچک بوده ولی دندان ها بزرگ باشند که دراین صورت دندان ها شلوغ به نظر می رسند. برعکس این حالت هم باعث می شود، بین دندان ها فاصله ایجاد شود.

 درمواردی مانند، افتادن و از دست دادن زود هنگام دندان های شیری یا دائمی، برخی از انواع مشکلات پزشکی، تصادف و عاداتی مثل مکیدن شصت دست و... هم می تواند منجر به بروز این اختلالات شود. در آخر اینکه افراد زیادی که دچار نامرتبی دندان هستند گاهی با ظاهر خود مشکل دارند. ارتودنسی به آنها کمک می کند لبخند زیباتری داشته باشند.

 ارتودنسی  چیست؟

ارتودنسی علم تصحیح روابط نامناسب فک و دندان و جفت و ردیف کردن دندان های نامنظم است. درنهایت، با انجام ارتودنسی مشکلات مربوط به نظم، ترتیب و قرارگیری دندان ها در فک برطرف شده و فرد می تواند با کیفیت بهتری غذا بخورد و از زیبایی بیشتری هنگام صحبت کردن و لبخند زدن برخوردار باشد.

 بهترین زمان ارتودنسی چه زمانی است؟

زمانی که ساختمان های صورت در حال رشد هستند، ارتودنسی راحت تر و ساده تر انجام می شود و در زمان کمتری موفقیت بالاتری خواهد داشت.

 

سن مناسب ارتودنسی در دخترها قبل از ۱۳ سالگی و در پسرها قبل از ۱۵ سالگی است. اگر این زمان سپری شود تصحیح روابط به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد. البته در سنین بالا تر، بیشترین هدف درمان، مرتب کردن دندان ها و در سنین پایین تر بیشترین هدف درمان ارتودنسی، رفع اختلالات فکی و تغییر چهره است.

سن بیمار از این نظر اهمیت دارد که به ما نشان می دهد چه امکاناتی برای درمان ارتودنسی در اختیار داریم. آیا زمانی برای پیش درمانی در اختیارمان است یا خیر؟ یا اصلا چنین درمان هایی ضروری است؟ آیا از فاکتور رشد می توان کمک گرفت یا خیر؟ تمام جواب ها به سن بیمار ختم می شود؛ به همین دلیل بیماران را از نظر سنی دسته بندی می کنیم. البته فراموش نکنید که تا زمانی که دندان در دهان است می توان این درمان ارتودنسی را انجام داد و به قول معروف هیچ وقت دیر نیست.

 دوره درمان ارتودنسی چند سال است؟

درمان ارتودنسی به طورمعمول حدودا یک سال ونیم تا ۲سال و نیم طول می کشد، البته به دنبال آن برای حفظ روابط بین دندانی باید تا مدتی از پلاک نگهدارنده استفاده کرد. همانطور که گفته شد، مدت و زمان بستگی به نوع درمان و سن بیمار هم دارد.

درمان های ارتودنسی به چند صورت است؟

به ۲صورت: ۱. ارتودنسی متحرک ۲. ثابت

روش ارتودنسی متحرک به طور معمول برای دختران از ۹ تا ۱۰ سالگی و برای پسران از ۱۰ تا ۱۱ سالگی مناسب است. همچنین درمان از طریق روش ثابت برای دختران ۱۲ تا ۱۳ سالگی(به بعد) و برای پسران ۱۲ تا ۱۴ سالگی(به بعد) انجام می شود.

ارتودنسی متحرک چیست؟
از فک بالا و پایین بیمار قالب گرفته شده و پلاک بالا و پایین ساخته می شود. ارتودنسی متحرک مزیت های خاص خود را دارد؛ از جمله بیمار می تواند هنگام غذا خوردن آن را از دهانش بیرون آورده و بعد از استفاده ازمسواک و نخ دندان دوباره در دهانش بگذارد. این روش ارتودنسی برای افرادی که سن کمتری دارند بهتر است، زیرا علاوه بر مشکلات دندانی، می تواند ناهنجاری های استخوانی فک ها را نیز رفع کند ولی در انجام حرکات دندانی محدودیت دارد.

 کدام نوع درمان ارتودنسی ارجحیت دارد؟

هر کدام از این روش های درمانی موارد تجویز خاص خود را دارد. روش متحرک ارتودنسی بیشتر برای بیماران زیر ۱۲ ۱۴ سال کاربرد دارد و بعد از آن به دلیل تثبیت نسبی ساختمان های استخوانی فک ها عملا روش ارتودنسی متحرک تاثیر زیادی دربر نخواهد داشت. برای بیمارانی که بالاتر از این سن هستند معمولا درمان ثابت تجویز می شود تا دندان ها در وضعیتی منظم تر در فک قرار گیرند.

اگر در سنین بالا نیاز به تصحیح وضعیت استخوان فک ها وجود داشته باشد (که در بسیاری از موارد در سنین پایین تر با درمان های معمولی و ارزان تر، ارتودنسی متحرک درمان پذیر هستند). علاوه بر درمان ارتودنسی ثابت، جراحی فک نیز مد نظر قرار می گیرد که توسط متخصص جراحی دهان و فک و صورت انجام می شود.

ارتودنسی ثابت چیست؟
در ارتودنسی ثابت اجزای کوچکی به نام «براکت» توسط مواد دندانپزشکی روی سطح دندان چسبانده می شود و بدون اینکه به دندان آسیبی برساند، توسط سیم ها و کش هایی مخصوص، دندان ها به سمت مورد نظر سوق داده می شود. در این روش ارتودنسی همه این اجزا ثابت بوده و بیمار نمی تواند به صورت دلخواه آنها را از دهان خود خارج کند. این روش معمولا برای درمان های دندانی قابل اجراست، زیرا علاوه بر حرکت دادن دندان ها، ریشه های آنها را هم حرکت می دهد، بنابراین متخصص ارتودنسی کنترل بیشتری روی دندان ها دارد.

عوارض ارتودنسی چیست؟
بیمارانی که متقاضی درمان ارتودنسی هستند باید بهداشت بسیارخوبی داشته باشند، چون در شرایط قرارگیری پلاک های متحرک و به خصوص براکت و سیم های ثابت رعایت بهداشت دهان مشکل تر می شود و اگر بیمار دقت و تمرکز کافی در رعایت بهداشت خود نداشته باشد، دندان ها زیر براکت و سیم های ارتودنسی به سرعت دچار پوسیدگی می شوند.

مشکل بعدی احتمال برگشت درمان است. به اصطلاح «برگشت» بخشی جدایی ناپذیر از درمان ارتودنسی است. این وضعیت درصورتی که بیمار دستور متخصص را برای استفاده منظم از پلاک های نگهدارنده بعد از درمان ثابت نادیده بگیرد یا در بیمارانی که توسط دندانپزشک غیرمتخصص ارتودنسی درمان شده اند، مشاهده می شود.

 

باورهایی که درباره ارتودنسی وجود دارد

باورهای غلط در مورد ارتودنسی

ارتودنسی ثابت در واقع درمان ناهنجاری ‌هایی است که در رابطه با دندان‌ها و فک‌ ها نسبت به قاعده جمجمه وجود دارد.

در درمان ارتودنسی ثابت دندان‌ها به مکان و نقطه‌ای حرکت داده می‌شود که از لحاظ زیبایی بهترین حالت ممکن را ایجاد کند. در این مقاله به یکسری از باور های غلطی که در میان مردم وجود دارد بپردازیم و این باور های غلط را رفع کنیم با ما همراه باشید.

1-روش‌های جدید ارتودنسی تبلیغاتی و بی‌معناست

یکی از این روش های جدید درمان ارتودنسی،  ارتودنسی است که از ده تا 12 سال پیش در دسترس مردم قرار گرفته است. ارتودنسی نامرئی در واقع به طلق‌های شیشه‌ای گفته می‌شود که با توجه به ناهنجاری‌های دندانی تعداد آنها متفاوت است. این طلق‌های ارتودنسی تا چند سال پیش تنها برای برخی درمان‌های ویژه قابل استفاده بود، اما بسیاری از این مشکلات مرتفع شده است. البته هنوز هم درمان ارتودنسی همه ناهنجاری‌ها با این وسیله مقدور نیست. این طلق‌های بیرنگ روی دندان‌ها قرار می‌گیرند و به زحمت می‌توان آنها را دید. بیمار هم هر دو هفته این طلق‌ها را تعویض می‌کند و متخصص ارتودنسی طلق جدیدی را که با توجه به وضع دندان‌های بیمار به شرکت سازندهه سفارش داده وارد دهان بیمار می‌کند. بنابراین حتی در صورت تغییر رنگ این طلق‌ها هم با توجه به این‌که زود تعویض می‌شوند، بهه چشم نمی‌آیند. این درمان ارتودنسی فوق‌العاده راحت است و در طول درمان ارتودنسی، کمتر کسی متوجه می‌شود که چیزی روی دندان‌های بیمار قرار دارد. البته همان‌طور که گفتم این طلق‌ها محدودیت‌هایی دارد و تنها 15 تا 20 درصد افرادی که نیاز به ارتودنسی دارند می‌توانند از اینها استفاده کنند. ضمن این‌که این درمان بسیار گران است. البته نوع دیگری از درمان ارتودنسی نامرئی هم هست که در طول درمان مشخص نیست که سیم‌ها در سمت داخلی دندان‌های بیمار قرار دارند. در این روش سیم‌های ارتودنسی از داخل رویی دندان‌ها نصب می‌شود. این درمان ارتودنسی هم کاملا موثر است هرچند زمانگیرتر و گران‌تر از درمان‌های معمولی است، اما بسیارر مطلوب است و از آنجا که نوع برکت‌های ارتودنسی با برکت‌های معمولی فرق دارد، زبان را اذیت نمی‌کند و به نسوج اطراف دندان هم صدمه نمی‌زند وو تنها باید بهداشت دهان و دندان بخوبی رعایت شود.

2-ارتودنسی فقط باعث زیبا شدن دندان‌ها می‌شود

این باور نادرستی است. ارتودنسی ناحیه پایینی صورت را به طور کامل تحت تاثیر قرار می‌دهد و نه تنها لبخند، بلکه فرم لب و ارتفاع بینی تا چانه را اصلاح می‌کند. به عبارت دیگر با ارتودنسی ثابت می‌توان چهره بیمار را بهتر کرد. می‌توان صورت خیلی گرد راا کشیده‌تر نشان داد. زمانی که ما وضع مطلوبی برای صورت بیمار در نظر بگیریم دندان‌ها و فک‌ها باید در موقعیتی باشد که نهایت زیباییی را فراهم کند و ارتودنسی می‌تواند این کار را انجام دهد.

3-بزرگسالان نمی‌توانند ارتودنسی انجام دهند

این که بزرگسالان نمی‌توانند ارتودنسی انجام دهند، باور نادرستی است. ارتودنسی سن خاصی ندارد. نوزادی که با کام شکری به دنیا آمده در همان ابتدا تحت درمان ارتودنسی قرار می‌گیرد. به دلیل برخی سندرم‌ها مانند سندرم کروزن نیز ارتودنسی زودتر انجام می‌شود که معمولا با جراحی همراه است. این درمان ارتودنسی برای افراد بسیار مسن هم می‌تواند جوابگو باشد. البته ارتودنسی برای بچه‌ها در کشورهایی مثل آمریکا در سن شش سالگی انجام می‌گیرد. این که گفته می‌شود ناهنجاری‌های دندانی بیشتر از گذشته شدهه است، یک باور درست است.

4-پلاک ثابت ارتودنسی بهتر از متحرک است

در گذشته در بسیاری از موارد از ارتودنسی متحرک استفاده می‌شد، اما اکنون این روش بندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد و تقریبا کنار گذاشته شده است. ارتودنسی متحرک نمی‌تواند دندان‌ها را در یک فضای سه‌بعدی جابه‌جا کند اما در ارتودنسی ثابت، امکان جابه‌جایی دندان‌ها در یک فضای سه بعدی وجود دارد. در روش درمانی ارتودنسی متحرک موفقیت تا حد زیادی به همکاری بیمارر بستگی دارد. در عین حال برخلاف آنچه تصور می‌شود، روش درمانی ارتودنسی ثابت کمتر به دندان‌ها صدمه می‌زند؛ چراکه دندان‌ها درر جهت کنترل شده حرکت می‌کنند. اگر از ارتودنسی متحرک استفاده شود، ریشه دندان در جهت نامناسبی حرکت می‌کند که ممکنن  است به تحلیل ریشه منتهی شود.

5-ارتودنسی، درمان همه ناهنجاری‌های دندانی است

برخی انحرافات و ناهنجاری‌ها در فک یا دندان می‌تواند به کمک ارتودنسی درمان شود. برخی ناهنجاری‌های فک بالا و پایین نیز بهتر است در سن خاصی نسبت به وضع رشدی بیمار درمان شود. به طور مثال برای درمان ناهنجاری‌های فک نسبت به جمجمه بهترر است در سنین رشد ارتودنسی انجام شود و ناهنجاری رفع شود تا در سال‌های بعد نیاز به جراحی به حداقل برسد، اما برخی از ناهنجاری‌ها از کنترل خارج است. برخی از ناهنجاری‌ها ممکن است آنقدر شدید باشد که درمان ارتودنسی به تنهایی نمی‌تواند آنن  را درمان کند.

6-ارتودنسی معایبی هم دارد

ارتودنسی یک درمان است و قرار نیست چیزی را خراب کند. اگر این درمان درست انجام شود و هم متخصص ارتودنسی و هم بیمار کار خود را درست انجام دهند مشکلات و عوارض بعدی برای فرد ایجاد نخواهد شد. در ارتودنسی بهداشت حرف اول را میزند بیمار باید تمامم دستورات متخصص ارتودنسی را بدرستی اجرا کند و نحوه درست مسواک زدن و نخ کشیدن دندان‌ها را رعایت کند. بی‌شک، گذاشتنن برکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی در دهان، گیر غذایی را بیشتر می‌کند و اگر بیمار در رعایت بهداشت کوتاهی کند دندان‌ها پوسیده می‌شوند.. متخصص ارتودنسی هم در درمان ارتودنسی هم باید اصول را رعایت کند در غیر این صورت ممکن است ریشه دندان‌ها کوتاه شود.. معمولا کسانی که مشکلات فکی و دندانی دارند مشکلات لثه‌ای هم خواهند داشت. درمان ارتودنسی برای رفع این مشکلات همم بسیار کمک کننده است. دندانی که کج‌شده به لثه و نسوج اطراف خود صدمه می‌زند، اما زمانی که این دندان با ارتودنسی صاف ‌شود،، نیروی وارده به فک و جویدن نیز بهتر می‌شود.

7-دندان‌ها بعد از ارتودنسی هم تغییرشکل می‌دهند

این موضوع تا حد زیادی به روش ارتودنسی بستگی دارد. اگر روش انتخاب شده برای درمان بیمار از ابتدا ارتودنسی ثابت باشد، نتیجه خیلی بهتری  به همراه خواهد داشت. البته بیمار نیز باید برای افزایش موفقیت درمان نکاتی را مورد توجه قرار دهد. در اینجا سهم متخصص ارتودنسی 80 درصد و سهم بیمار 20 درصد است و همکاری آنها با هم احتمال موفقیت در درمان را افزایش می‌دهد. اما امروزهه  بندرت پس از درمان ارتودنسی بازگشت مجدد ناهنجاری را در بیمار مشاهده می‌کنیم.

هزینه ارتودنسی و تاثیر این کار روی زیبایی

یکی از راه های زیبا تر شدن ارتودنسی است که بر خلاف عملهای زیبایی خیلی سریع به خواسته ی خود نمی سید و در این کار باید صبر و تحمل زیادی داشته باشیم…

شاید بپرسیم ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی یکی از مهمترین رشته‌های تخصصی دندانپزشکی است.

همچنین اولین تخصص معرفی شده در دندانپزشکی می‌باشد . کار ارتودنسی بیشتر تصحیح مال اکلوژن یا جفت شدن نامناسب دندانهاست. این امر می‌تواند ناشی از موقعیت نادرست دندانها یا دو فک نسبت به هم باشد یا ممکن است درجاتی از هر دو مشکل در یک فرد موجود باشد. درمان‌های ارتودنسی ممکن است تنها بر تصحیح موقعیت دندانها و یا تغییر الگو و جهت رشد دو فک (درمان‌های ارتوپدیک) متمرکز باشد.زمان مناسب برای شروع درمان ارتودنسی بستگی به نوع ناهنجاری دارد؛ در مورد بیمارانی که مشکلات اسکلتی دارند، به‌عنوان مثال فک بالای آنها جلوتر از موقعیت طبیعی است یا برعکس فک پایین‌شان عقب‌تر از موقعیت مناسب خود قرار گرفته، بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی، سال‌های قبل از بلوغ است چون می‌توان از رشد کودکان و نوجوانان برای درمان ارتودنسی این ناهنجاری‌ها استفاده کرد، بنابراین حوالی سن ۹سالگی برای دختر خانم‌ها و حوالی سن ۱۱سالگی برای پسرها توصیه می‌شود.

در مورد مشکلاتی که صرفا مربوط به دندان‌ها می‌شود محدودیت سنی وجود نداشته ولی زمان طلایی برای درمان ارتودنسی حوالی ۱۲سالگی است. نظر انجمن ارتودنتیست‌های آمریکا و ایران نخستین مشاوره با متخصص ارتودنسی باید در سن ۷سالگی باشد تا درصورت نیاز به اقدامات پیشگیری فرصتی از دست نرود.

ارتودنسی در بسیاری از کشورهای دنیا با تفاوتهایی آموزش داده می‌شود. در ایران یک دندانپزشک پس از ۶ سال تحصیل دندانپزشکی و اخذ مدرک دکترای عمومی دندانپزشکی می‌تواند در آزمون پذیرش دستیار (رزیدنت) تخصصی دندانپزشکی شرکت کند و در صورت قبولی وارد این دورهٔ تخصصی شود. طول دورهٔ رسمی تخصص ارتودنسی در ایران ۳ سال است.

در مطب یک متخصص ارتودنسی، هزینه ی ارتودنسی به صورت پیش پرداخت -حدود یک چهارم مبلغ کلی- دریافت می شود. سپس درمان ارتودنسی ثابت یا متحرک که حدود ١٨ تا ٢۴ ماه طول می کشد آغاز می شود و بقیه ی هزینه به صورت اقساط ماهیانه دریافت می گردد.

با توجه به اینکه ارتودنسی با زیبایی صورت و لبخند سروکار دارد و با در نظر گرفتن مراجعات ٢ ساله به مطب هزینه ی ارتودنسی زیاد نیست.

این مطلب را هم در نظر بگیرید که بسیاری از ابزارها و دستگاههای ارتودنسی وارداتی هستند و با نوسانات قیمت ارز قیمت آنها نیز تغییر می کند. ولی متخصص ارتودنسی شما، وقتی هزینه ی ارتودنسی شما را تعیین کرد، باوجود تورم و نوسانات بازار این هزینه در طول دو سال بدون تغییر می ماند.

برخی از درمانگاهها و کلینیکهای دندانپزشکی، ممکن است هزینه ی ارتودنسی را کمتر از مطبهای خصوصی محاسبه کنند که البته انتخاب بین محیط مطب و درمانگاه به سلیقه و نظر فرد بستگی دارد.

انواع ارتودنسی و سوالات متداول

انواع ارتودنسی

انواع مختلفی از ارتودنسی ثابت و متحرک موجود است. ابزارهای ارتودنسی برای کمک به حرکت دندان‌ها، آموزش مجدد عضلات و اثر گذاشتن بر رشد فک استفاده می‌شود. نقش این ابزارها اِعمال فشار ملایم بر روی دندان‌ها و فک است. شدت مشکل شما تعیین خواهد کرد که چه نوع ارتودنسی مؤثرتر از سایر انواع است.

انواع ارتودنسی ثابت عبارتند از:

• بریس‌ها: رایج‌ترین ابزارهای ارتودنسی ثابت هستند که از کش، سیم و / یا براکت تشکیل شده‌اند. کش‌ها در اطراف دندان‌ها (یا دندان) تثبیت شده و به عنوان قلاب برای بریس عمل می‌کنند، اما براکت‌ها اغلب به جلوی دندان‌ها متصل می‌شوند. سیم‌های ارتودنسی از داخل براکت عبور کرده و به کش‌ها متصل می‌شوند. سفت کردن قوس سیم‌ها باعث فشار بر روی دندان‌ها شده و به تدریج آنها را به موقعیت مناسب خود می‌راند. برای کسب نتایج مورد نظر، بریس‌ها معمولاً به صورت ماهانه تنظیم می‌شوند. البته این نتایج ممکن است در عرض چند ماه تا چند سال به دست آید. امروزه بریس‌ها کوچک‌تر و سبک‌تر هستند و در آنها به مراتب کمتر از گذشته فلز به کار رفته است. بریس‌های رنگی روشن، مخصوص کودکان است، بسیاری از بزرگسالان بریس‌های شفاف را ترجیح می‌دهند.
• ابزارهای ویژه ارتودنسی ثابت: این ابزارها برای کنترل مکیدن انگشت شست یا عادت بیرون راندن زبان، توسط کش‌هایی به دندان متصل می‌شوند. از آنجا که وجود آنها درهنگام غذا خوردن بسیار ناراحت کننده است، تنها به عنوان آخرین چاره استفاده می‌شوند.
• فضانگهدارنده‌های ثابت: اگر دندان کودک قبل از موعد مقرر بیفتد، از یک نگهدارنده برای حفظ فضای خالی تا  درآمدن دندان دائمی استفاده می‌شود. یک کش به دندان مجاور فضای خالی متصل می‌شود و در طرف دیگر فضای خالی، یک سیم تا دندان کشیده می‌شود.

لوازم ارتودنسی متحرک عبارتند از:

• ارتودنسی نامرئی: یک جایگزین برای بریس‌های سنتی برای بزرگسالان است که بدون سیم فلزی و براکت بوده  و برای حرکت دندان‌ها ( به همان شیوه ارتودنسی ثابت) توسط تعداد زیادی از ارتودنتیست‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع ارتودنسی تقریباً نامرئی است و برای غذا خوردن، مسواک زدن و نخ دندان از دهان خارج می‌شود.
• فضا نگه‌دارهای متحرک: این ابزارها همان نقش فضانگهدارهای ثابت را دارند. این ابزارها که با پایه آکریلیک  ساخته می‌شوند، بر روی فک تثبیت می‌شوند‌ و شاخک‌های پلاستیکی و یا سیمی آنها بین دندان‌های مورد نظر برای حفظ فضای بین آنها گشوده می‌شود‌.
• ابزارهای جابجایی فک: این ابزارها که اسپلینت نیز نامیده می‌شوند، در فک بالا و یا پایین‌تر قرار گرفته و به بهبود وضعیت بسته شدن فک کمک می‌کنند. اسپلینت ممکن است برای رفع اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) استفاده شود.
• ضربه‌گیر لب و گونه: این ابزار برای دور نگه داشتن لب یا گونه از دندان‌ها طراحی شده است. زیرا عضلات لب‌ها  و گونه‌ها می‌تواند بر روی دندان‌ها فشار اعمال کنند و این ضربه گیر به کاهش فشار وارده کمک می‌کند.
• بسط دهنده کام: این ابزار برای گسترش قوس فک بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار یک صفحه  پلاستیکی است که بر روی سقف دهان تثبیت می‌شود. فشار بیرونی توسط پیچ به این صفحه وارد می‌شود تا طول مفاصل استخوان پالاتال (کام) افزایش یافته و منطقه پالاتال توسعه یابد.
• نگهدارنده‌های متحرک: این ابزارها در سقف دهان و برای جلوگیری از حرکت دندان‌ها به موقعیت قبلی خود  استفاده می‌شوند. این ابزارها قابل تنظیم هستند و از مکیدن انگشت شست جلوگیری می‌کنند.
• هدگیر: با کمک این ابزار، یک نوار دور پشت سر قرار گرفته و به یک سیم فلزی در جلو و یا قوس صورت  متصل می‌شود. هدگیرها رشد فک فوقانی را کُند کرده و در حالی که دندان‌های جلو به عقب کشیده می‌شوند، دندان‌های عقب را در جای خود ثابت نگه می‌دارد.

درمان ارتودنسی چه مدت طول می‌کشد؟

اگر چه هر مورد متفاوت است، اما به طور کلی بیماران باید  به مدت یک تا سه سال از سیم‌ ارتودنسی استفاده کنند. تعداد جلسات درمان بستگی به عواملی مانند میزان مشکل بودن اصلاح دندان و نحوه اجرای دستورالعمل‌های دندانپزشک توسط بیماران دارد. بیمارانی که مسواک زدن و استعمال نخ دندان را به طور کامل و به طور منظم انجام می‌دهند؛ از خوراکی‌های سفت و چسبنده پرهیز می‌کنند، کش‌های لاستیکی و / یا هدگیر را طبق دستوراستفاده می‌کنند و به طور منظم مراجعه می‌کنند، معمولا” دوره درمان آنها به موقع وبا نتایج خوبی به پایان می‌رسد. پس از آنکه این سیم‌ها برداشته می‌شود، اکثر بیماران گاهی اوقات باید از نگهدارنده‌ها برای حفظ و یا “نگهداری” دندان در موقعیت جدید خود استفاده کنند. دندانپزشک مدت استفاده نگهدارنده‌ها را تعیین خواهد کرد. اکثر بیماران در طول فاز نگهداری، تحت نظارت دندانپزشک می‌مانند، تا اطمینان حاصل شود که دندان‌ها به صورت همتراز و مرتب قرار گرفته‌اند.

آیا این درمان با خطراتی همراه است؟ 

اکثر خطرات موجود، به سلامت لثه‌ها و استخوان‌های شما قبل از درمان و نیز به بهداشت دهان و دندان در طول درمان مربوط است. رعایت بهداشت دهان برای درمان ارتودنسی موفقیت آمیز بسیار مهم است.

طول دوره درمان چقدر است؟

به طور کلی، مدت زمان درمان با سیم‌ ارتودنسی بین یک و نیم تا دو سال است. زمان واقعی درمان بستگی زیادی به همکاری بیمار و شدت مشکل دارد. مراجعه منظم، مراقبت خوب از سیم‌ها و استفاده از کش‌های لاستیکی و یا بایت پلیت ( درصورت تجویز) همگی به اتمام به موقع درمان کمک می‌کنند.

نگهدارنده ارتودنسی چیست؟

نگهدارنده ارتودنسی، یک سیم متحرک و پلاستیکی است که بعد از برداشتن سیم‌های ارتودنسی استفاده می‌شود. حتی اگر دندان‌های شما صاف هستند و در محل مناسب خود قرار دارند، اما فاصله آنها ممکن است محکم در جای خود تنظیم نشده باشد. این نگهدارنده‌ها در حالت تنگ شده، دندان را در محل خود قرار می‌دهند. شما می‌توانید نگهدارنده را هنگام غذا خوردن خارج کنید، اما غیر از این مواقع، باید آن را طبق دستور دندانپزشک خود استفاده کنید.

تا چه مدت باید از نگهدارنده استفاده کنید؟ 

این مدت زمان تنها به دندان‌های شما بستگی دارد. دندانپزشک می‌تواند به شما بگوید که چه مدت زمان نیاز به استفاده از نگهدارنده خواهید داشت.

سوالات رایج

بعد از حرکت دندان‌ها به مکان خود، فضای باقی ‌مانده چه خواهد شد؟

 این فضاها برای اصلاح شلوغی دندان‌ها و ناهنجاری دندان نیش (بدبایت) شدید استفاده خواهد شد. در پایان درمان، هیچ فاصله‌ای نباید بین دندان‌ها وجود داشته باشد.

ارتودنسی از چه سنی باید آغاز شود؟

درمان ارتودنسی می‌تواند از هر سنی آغاز شود. با این حال، بسیاری از مشکلات ارتودنسی اگر در سنین پایین و قبل از آهسته شدن رشد فک تشخیص داده شود، راحت تر اصلاح خواهند شد. با درمان سریع و زودهنگام، بیمار می‌تواند از جراحی و عوارض جدی‌تر پیشگیری کند.

آیا فرزند شما نیاز به درمان ارتودنسی دارد؟

معمولا” تعیین اینکه آیا فرزندتان به این درمان نیاز دارد، برای شما دشوار است. زیرا مشکلات بسیاری ممکن است رخ دهد، حتی اگر دندان‌های جلو صاف و مرتب به نظر برسد. همچنین، برخی از مشکلاتی که پیچیده و دردسرساز به نظر می‌رسند، خود به خود برطرف خواهد شد. اگر چه دندانپزشک عمومی برای رفع مشکلات دندان، مرجع خوبی برای بیماران است، اما ما بهترین مرکز ارتودنسی هستیم، زیرا فعالیت ما صرفا” در زمینه ارتودنسی می‌باشد. معاینه اولیه ما جزئی از مراحل درمان است و ما پذیرای فرزند شما و ارائه هر گونه توصیه لازم در این زمینه خواهیم بود.

آیا استفاده از سیم ارتودنسی (براکت) برای سن شما نامناسب است؟

سن شما از عوامل موثر در این درمان نمی‌باشد، بلکه تنها سلامت لثه و استخوان که دندان‌های شما را نگه می‌دارند، از اهمیت برخوردار است. حدود ۲۵ درصد از بیماران ارتودنسی ما بزرگسالان هستند و این تعداد همچنان در حال افزایش است.

آیا استفاده از سیم‌های ارتودنسی  دردناک است؟

بیشتر بیماران ارتودنسی در چند روز اول بعد از قرار دادن سیم‌ها و مخصوصا” پس از تنگ‌تر کردن آنها، مقداری ناراحتی را تجربه می‌کنند. اما معمولا” پس از یک هفته بیماران به آنها عادت خواهند کرد. شما می‌توانید برای کاهش درد و ناراحتی، از مسکن‌های معمول استفاده کنید.

مطالب مرتبط:

ارتودنسی ثابت

متخصص ارتودنسی

ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی نامرئی

مزایای درمان ارتودنسی چیست؟

 مزایای استفاده از ارتودنسی عبارتند از:

• به طور معمول تراش دندان مورد نیاز نیست.
• این روش به طور معمول همراه با عمل جراحی نمی‌باشد.
• دوام پیشبینی شده برای ارتودنسی دندان‌ها، شبیه به سایر دندانهاست و ظاهری طبیعی دارد.
• پس از اتمام این درمان، نیازی به نگهداری و مراقبت‌های آتی نیست.

دلیل اهمیت ارتودنسی چیست؟

تمیز کردن و نگهداری از دندان‌های کج و درهم رفته، کاری دشوار است. این گونه مشکلات می‌تواند به پوسیدگی دندان، بیماری لثه و از دست دادن دندان کمک کند. ناهنجاری دندان نیش (بدبایت) همچنین می‌تواند موجب پوشش  غیر طبیعی سطح دندان‌ها، مشکلات جویدن و / یا صحبت کردن، فشار بیش از حد به استخوان نگه‌ دارنده و بافت لثه و نیز مشکلات احتمالی مفصل فک گردد. از سوی دیگر، محرومیت از یک لبخند زیبا نیز جنبه عاطفی و روانی این مشکل می‌باشد. هنگامی که شما نسبت به ظاهر دندان‌های خود اعتماد به نفس ندارید، از عزت نفس پایین رنج خواهید برد. کودکان و بزرگسالانی که بد جفتی و ناهنجاری دندان‌های آنها درمان نشود، ممکن است در زندگی خود دچار احساس کمرویی شوند، یا با بستن لب‌ها و با حائل کردن دست، لبخند خود را پنهان کنند. در نهایت، بسیاری از مشکلات مربوط به دندان، بدون درمان بدتر خواهد شد. درمان ارتودنسی برای اصلاح این مشکلات ممکن است کم‌هزینه‌تر از درمان‌های مورد نیاز برای مشکلات جدی‌تری باشد که می‌تواند در سال‌های بعد بوجود آید.

چه عاملی باعث مشکلات ارتودنسی می‌گردد؟ 

 بسیاری از مشکلات ارتودنسی ارثی هستند. نمونه‌هایی از این مشکلات ژنتیکی شامل تراکم و شلوغی دندان‌ها، فاصله، جلو آمدگی، دندان اضافی و یا از دست رفته و برخی از مشکلات رشد فک می‌باشد. همچنین ناهنجاری‌های دیگری نیز در طول زمان بوجود خواهد آمد. این مشکلات می‌تواند حاصل از مکیدن انگشت شست و یا سایر انگشتان، تنفس دهانی، ناهنجاری‌های دندان، بیماری، بلع غیر طبیعی، تغذیه نامناسب و یا برخی مشکلات پزشکی باشد. گاهی اوقات، این بد جفتی و ناهنجاری دندان‌ها وراثتی، توسط یک مشکل اکتسابی، پیچیده‌تر می‌شود. اما علت هر چه که باشد، ارتودنسی معمولا” قادر به درمان موفقیت آمیز بسیاری از ناهنجاری‌های دندان است.

زمان انجام ارتودنسی 

اکثر افراد با شنیدن اصطلاح ارتودنسی، به یاد نوجوانان می‌افتند. حقیقت این است که بسیاری از موارد ارتودنسی در سنین بین ۹ تا ۱۴ سالگی آغاز می‌شود. تا سن ۷ سالگی، بیشتر کودکان دارای ترکیبی از دندان‌های دائمی و شیری هستند. در حالی که برخی از دندان‌های شیری هنوز وجود دارند، ارتودنتیست می‌تواند مشکلات ظریف مربوط به رشد فک و دندان‌های در حال ظهور را شناسایی کند. این مسئله بسیار مهم است. زیرا اگر برخی از مشکلات ارتودنسی زودتر شناسایی گردد، اصلاح آنها راحت‌تر خواهد بود. به این دلیل، انجمن ارتودنتیست‌‌های آمریکا توصیه می‌کند که تا سن ۷سالگی، برای کودک خود معاینه کامل ارتودنسی را انجام دهید. اگر چه دندانهای کودک صاف و مرتب به نظر می‌رسد، اما ممکن است مشکلی وجود داشته باشد که تنها یک ارتودنتیست می‌تواند آن را تشخیص دهد. این معاینه ممکن است نشان دهد که وضعیت دندان نیش فرزند شما خوب است، که این خبر شما را آسوده خاطر خواهد کرد.

چگونگی انجام ارتودنسی

اولین و مهمترین نکته این است که درمان ارتودنسی، وابسته به بیمار است. برای دستیابی به نتایج مورد نظر، بیمار باید با پشتکار دستورالعمل‌های دندانپزشک را در مورد تجهیزات ارتودنسی انجام دهد و بهداشت دهان و دندان خود را کاملا” رعایت نماید. با سیم‌های ارتودنسی، غذاهای خاص مانند بادام زمینی ترد، کارامل، آدامس بادکنکی و خرد کردن یخ، ممنوع است. دندانپزشک سیم‌های سفارشی، نگهدارنده ارتودنسی و یا سایر ابزارهای اصلاح کننده را با توجه به نوع مشکل، برای شما فراهم می‌سازد. صرف نظر از این که آنها متحرک هستند و یا در دهان شما “ثابت” شوند، یا اینکه از جنس فلز، سرامیک یا پلاستیک ساخته شده باشند، هدف مشترک تمام این ابزارها و تجهیزات ارتودنسی، اعمال فشار ملایم به منظور حرکت دندان و فک به موقعیت مناسب خود می‌باشد. امروزه بیماران از تکنیک‌ها و موادی بهره‌مند می‌شوند که موجب افزایش راحتی درمان ارتودنسی می‌گردد.

مطالب مرتبط:

ارتودنسی ثابت

متخصص ارتودنسی

ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی نامرئی

ارتودنسی تک دندان

دندانهای سالم، سفید و هماهنگ برای داشتن چهره‌ای زیباتر آرزوی هر شخصی است؛ چراکه زیبایی به خصوص داشتن لبخندی جذاب و دلنشین در ارتباطات اجتماعی فرد و نیز در حالات روحی و روانی‌اش بسیار مؤثر است. ظاهر زیبا نه تنها باعث می‌شود فرد با اعتماد به نفس بیشتری در جمع‌های مختلف حاضر شود و سخن بگوید بلکه در این جمع‌‌ها دوستان و اطرافیان بیشتری را به خود جذب می‌کند. 

حتی یک دندان ناهنجار و نازیبا که در بین دیگر دندان‌ها خود را نشان دهد به زیبایی دهان و دندان فرد آسیب می‌رساند و چهره‌ی فرد را زشت جلوه می‌دهد. در علم دندانپزشکی زیبایی و زیرشاخه‌ی تخصصی آن یعنی ارتودنسی با رفع ناهنجاری‌های فک و دهان بهره‌مندی از سلامت و زیبایی دهان و  دندان را برای همه فراهم ساختهه است. ارتودنسی با حرکت دادن تاج و ریشه دندان و بدون وارد کردن هیچ گونه آسیبی به سلامت دندان مشکلات مربوطه را رفع می‌کند. این روش درمانی حتی برای رفع ناهنجاری یک دندان نیز کاربرد دارد که با مد نظر قرار دادن نکاتی قابل انجام می‌باشد. 

نکات مهم در ارتودنسی تک دندان 

در رابطه با ارتودنسی یک دندان و نیز ارتودنسی دندان‌های یک فک توجه به دو نکته لازم است: 

اول اینکه باید دانست هدف از ارتودنسی مرتب و زیباسازی دندانهاست که به تمام دندانها مربوط می‌شود. این شیوه‌ی درمان با مسائلی چون طریقه‌ی  جفت شدن دندانهای بالا و پایین برروی هم، انحراف از خط وسط صورت و نیز اصلاح روابط فکی و اسکلتی سروکار دارد. بنابراین کل دندانها در هر دو فک بالا و پایین در این شیوه‌ی درمان درگیر می‌شوند. 

دوم اینکه در ارتودنسی و دستگاه‌های به کار رفته در این روش درمانی، براکت‌ها در کل فضای دهان و برای کل دندانهای هردو فک مورد استفاده قرار می‌گیرند. در واقع ویژگی اصلی ارتودنسی و پیش شرط انجام دادن هر گونه درمان ارتودنسی این مساله است. 

بنابراین زمانی که یک دندان یا تنها دندانهای یکی از فکین دچار مشکل و ناهنجاری باشند، می‌توان از درمان ارتودنسی ثابت برای رفع مشکل استفاده  کرد، اما باید توجه  داشت که براکتها برروی تمام دندان‌ها قرار می‌گیرند. 

روش‌‌های ارتودنسی تک دندان 

ارتودنسی برای یک دندان به سه روش ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک و لیزر درمانی انجام می‌گیرد: 

ارتودنسی ثابت: 

همانطور که ذکر شد در این روش برای رفع نامنظمی تک دندان براکتها بر روی همه دندانها قرار می‌گیرند.تا جابجایی دندان به صورت کامل صورت گیرد. 

ارتودنسی متحرک: 

یکی از روش‌های درمان ناهنجاری یک دندان ارتودنسی متحرک است. در این روش دستگاههای ارتودنسی برای مدت زمان خاص تشخیص داده شده توسط ارتودنتیست، در دهان قرار می‌گیرند. در این روش مدت درمان کوتاه‌‌تر از زمانی است که برای ارتودنسی تمام دندانها لازم است. 

درمان با لیزر 

لیزر ابزار مورد استفاده در این روش است. در این روش با استفاده از لیزر دندان مورد نظر تراش می‌خورد و در یک جلسه درمان می‌شود. این روش باعث افزایش آسیب‌پذیری دندان در مقابل پوسیدگی و همچنین از بین رفتن مینای دندان می‌شود. 

هزینه ارتودنسی تک دندان

هزینه درمان ارتودنسی رابطه مستقیمی با طول دوره‌ی درمان و وسایل مورد نیاز ارتودنسی دارد و بسته به نوع درمان متفاوت می باشد که با معاینه و بررسی متخصص ارتودنسی و تشخیص نوع درمان مشخص می گردد.

مطالب مرتبط:

ارتودنسی ثابت

متخصص ارتودنسی

ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی نامرئی

شیوه های نوین ارتودنسی

شیوه های نوین ارتودنسی از اعمال فشار زیاد به ریشه دندان و آسیب رسیدن به آن جلوگیری می کند.

ارتودنسی رفع ناهنجاری های فکی و دندانی برای رسیدن به بهترین شکل قرار گرفتن دندان ها جهت جویدن آسان تر، بهتر صحبت کردن، تنفس درست و درنهایت زیبایی صورت است.

در بعضی موارد به علت شدت ناهنجاری های فکی بیمار باید همزمان با ارتودنسی ثابت عمل جراحی فک انجام دهد که به آن اتوسرجری می گویند، برای انجام ارتودنسی از دستگاه های متحرک که امکان برداشتن پلاک در آن وجود دارد و ارتودنسی ثابت استفاده می شود.

این دندانپزشک اظهار داشت: در سال های گذشته بعد از نصب براکت ها روی دندان ها توسط سیم ها، فنرها و وایرها نیروهایی برای حرکت دادن دندان ها به سمت جلو، عقب، بالا و پایین و رفع چرخش آنها وارد می شد، که اعمال این نیروها به دندانی که قرار است حرکت کند امکان صدمه و آسیب را به ریشه دندان به وجود می آورد و با تحلیل رشته هایی که ریشه های دندان را ثابت نگه می دارند باعث لق شدن دندان ها می شوند.

برای حرکت دادن هر دندان ابتدا دندان باید لق و سپس حرکت داده شود و بعد در جای مناسب خودش ثابت شود، در شیوه های نوین ارتودنسی دستگاه ها و تجهیزات جدید فشار هایی که به دندان وارد می شود را محاسبه می کنند و از اعمال فشار زیاد از حد به ریشه دندان، آسیب به آن و لق شدن دندان جلوگیری می کند.

در ارتودنسی پیشرفته از سیم ها و وایرهای شفاف و رنگ دندان استفاده می شود که باعث دید کمتر و زیبایی بیشتر دندان می شود و در نوعی از ارتودنسی جدید. نیز سیم ها از پشت دندان کشیده می شوند که دید بسیار کمی دارد.

در خصوص سن مناسب برای ارتودنسی: بهترین سن برای ارتودنسی زمانی است که هم دندان های شیری و هم دندان های دائمی در دهان وجود دارند که در این دوران امکان اعمال هرگونه تغییر فکی و دندانی بر روی بیمار وجود دارد.

سن مناسب برای ارتودنسی در افراد مختلف متفاوت است و در برخی از بیماران بهتر است هنگامی اقدام به ارتودنسی شود که دندان های دائمی به طور کامل در آمده باشند و در بعضی از افراد بهتر است جهت قرار گرفتن دندان ها در مکان مناسب خود قبل از رویش دندان های دائمی ارتودنسی انجام شود و لازم به ذکر است که امکان انجام ارتودنسی در همه سنین وجود دارد ولی هرچه سن کمتر باشد به دلیل نرم تر بودن استخوان ها ارتودنسی بهتر انجام می شود.

برای مرتب کردن دندان ها نیاز به فضای خالی در فک است و یکی از راه های ایجاد فضای مناسب کشیدن ۴ دندان است اما در شیوه جدید و در صورت مراجعه در زمان مناسب می توان با بزرگتر کردن فک ها می توان فضای کافی برای مرتب کردن دندان ها بدون کشیدن آنها به وجود آورد.

بهتر است پزشکان قبل از اقدام به ارتودنسی محاسبات لازم و بررسی دقیق را در خصوص تغییرات فکی انجام دهند تا در روند درمان مشکلی پیش نیاید.

مطالب مرتبط:

ارتودنسی ثابت

متخصص ارتودنسی

ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی نامرئی

درمان ناهنجاری های فک و صورت با ارتودنسی

امروزه ارتودنسی ثابت نه تنها یک درمان برای ناهنجاری های فک و وصورت است بلکه به عنوان اقدامی در جهت زیبایی بیشتر فرد محسوب می شود. رویکرد نوین به ارتودنسی ثابت، این رشته از طب را در زمره  رشته های معطوف به زیبا سازی  و اصلاح طرح لبخند فرد قرار داده است.فک،  مجموعه ای از استخوان ها که دندان ها را نگه می دارند، از دو قسمت اصلی تشکیل شده است، فک بالا که ثابت بوده و حرکت نمی کند و فک پایین که قسمت متحرک می باشد. هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن فک پایین حرکت می کند. مفصل فکی گیجگاهی جایی است که فک پایین به استخوان جمجمه متصل می شود. در صورتی که این مفصل مشکلی نداشته باشد، شما نیز متوجه اهمیت حضور آن نخواهید شد ولی کافی است مشکلی برای آن به وجود آید، در این صورت زندگی عادی شما مختل خواهد شد. ارتودنسی کودکان که به عنوان ارتودنسی ثابت پیشگیری نیز شناخته می‌شود، می‌تواند از سن ۶ یا ۷۷ سالگی آغاز شود. در این سن، دندان‌ها هنوز در حال شکل‌گیری هستند و فک نیز هنوز در حال رشد کردن است، بنابراین برخی مشکلات خاص مانند شلوغی و نامرتب بودن دندان‌ها را می‌توان بسیار آسان‌تر برطرف نمود.

مشکلات فکی می تواند شامل:

• شکستگی
• نابجایی
• بافت مردگی بی خون:  زمانی اتفاق می افتد که استخوان ها ی فک ذخیره خون خود را از دست می دهد. افرادی که استخوان های سالمی دارند، استخوان های جدید همیشه جایگزین استخوان های پیر می شوند. این بافت مردگی باعث می شود استخوان ها سریع تر از آنکه بتوان استخوان جدیدی جایگزین شود، از بین بروند. این مشکل معمولا در سنین بالای سی سال بروز می کند. امکان اینکه در ابتدای امر هیچ گونه علامتی وجود نداشته باشد زیاد است ولی در صورتی که این مشکل شدید تر شود، درد مفصل شروع شده و رفته رفته حادتر می شود. استفاده بیش از اندازه از نوشیدنی های الکلی، زخم های مفصلی و یا بیماری های خاصی چون سرطان می توانند باعث بروز این اختلال شوند.

ارتودنسی همراه با جراحی فک

در درمانهای ارتودنسی (ارتودنسی دیمون، متحرک، ثابت) به دو ساختار اسکلت صورت ( استخوان فکین) و دندانها  توجه می شود .در صورتیکه ساختار اسکلت فکین مشکل داشته باشد امکان جفت شدن مناسب و ایده ال دندانها (اصطلاحا اکلوژن مناسب) فراهم نخواهد شد و باطبع از نظر زیبایی صورت نیز مشکلاتی وجود خواهد داشت. در سنین پیش از بلوغ امکان اصلاح ساختار اسکلت فکین با پلاکهای متحرک وجود دارد اما در سنین بالا که تکامل استخوانها کامل شده ، برای اصلاح ساختار اسکلت نیاز به انجام جراحی فک در کنار درمان ارتودنسی دندانها وجود دارد. البته در هر سنی امکان حرکت دندانها وجود دارد و در صورتیکه تقریبا روابط فکی قابل قبول وجود داشته و بیمار از نظر زیباییی ظاهری صورت خود مشکلی نداشته باشد ؛ تنها با درمانهای ارتودنسی مشکل بیمار مرتفع می شود.

در مواردی که مشکل فکی شدید باشد و یا بیمار تمایل به تغییر در ظاهر صورت خود را داشته باشد ،نیاز به انجام جراحی فک می باشد که توسط جراح فک و صورت انجام می شود. روند درمان بدین صورت است که ابتدا باید درمان ارتودنسی برای بیمار انجام شود تا دندانها مرتب شده و مهمتر از آن رابطه مناسبی بین دندانهای بالا و پایین ایجاد شود تا در اتاق عمل که فکها ( یک فک و یا دو فک بسته به نوع مشکل) توسط جراح جابجا می شود ،با توجه به رابطه دندانها به صورت مناسبی در جای مناسب خود قرار گرفته و تثبیت شوند. پس از حدود 4- 6 هفته بعد جراحی درمان ارتودنسی ثابت بیمار ادامه پیدا می کند تا رابطه نهایی دندانهای بالا و پایین به صورت کاملا ایده ال به دست آید. در واقع درمان ارتودنسی ثابت بیمار دو مرحله است : مرحله اول پیش از جراحی که بسته به مشکل بیمار بین 6 تا 12 ماه طول می کشد و مرحله دوم پس از جراحی که حدود 6 تا 9 ماه طول می کشد.

جراحی فک (جراحی ارتوگناتیک) چیست؟

جراحی ارتوگناتیک (واژه یونانی ارتو به معنای مستقیم و گناتوس به مفهوم فک است) یک جراحی یک فکی یا دو فکی به منظور جابجایی موقعیت فکین می باشد. توسط جراحی ارتوگناتیک روابط صحیح دندانی فکی و هارمونی صورتی ایجاد می گردد. هنگامی که فکین به جلو یا عقب، بالا یا پایین حرکت داده شده و یا چرخانده می شوند بافت نرم صورتی چانه، گونه ها، لبها و نوک بینی نیز به تناسب جابجا می گردند. بنابراین چنانچه فکین به درستی جابجا گردند یک هارمونی بین اجزاء صورت ایجاد شده و به نیمرخی زیبا می انجامد. در گذشته تمامی مال اکلوژن های دندانی اسکلتی بدون در نظر گرفتن موقعیت فکین تنها با هدف کسب بهترین روابط دندانی ممکن، فقط با ارتودنسی ثابت درمان می شدند. این متد، ارتودنسی کاموفلاژ (ارتودنسی جبرانی) نامیده می شود. امروزه ترکیبی از درمان ارتودنسی و جراحی فک با عنوان روشی جایگزین و ایده آل برای بیمارانی که از مال اکلوژن های اسکلتی رنج می برند در دسترس می باشد.

ارتودنسی چه معایب یا مزایایی دارد؟

ارتودنسی حقیقتا یک درمان است و قرار نیست چیزی را خراب کند. اگر این درمان درست انجام شود و هم متخصص ارتودنسی و هم بیمار کار خود را درست انجام دهند مشکلات و عوارض بعدی برای فرد ایجاد نخواهد شد. رعایت بهداشت در ارتودنسی حرف اول را می زند. بیمار باید تمام دستورات پزشک را به درستی اجرا کند و نحوه درست مسواک زدن و نخ کشیدن دندان ها را رعایت کند. مطمئنا گذاشتن برکت ها و سیم ها در دهان گیر غذایی را بیشتر می کند و اگر بیمار در رعایت بهداشت کوتاهی کند دندان ها پوسیده می شوند. درمانگر هم در درمان ارتودنسی هم باید اصول را رعایت کند در غیر این صورت ممکن است ریشه دندان ها کوتاه شود. زمانی که جهت و فرم نیروهای وارده به دندان درست باشد و دندان به جای درست هدایت شود نه تنها نسوج دندان خراب نمی شود بلکه بیماری های نسوج دهان هم رفع می شود و دندان ها سالم می مانند. معمولا کسانی که مشکلات فکی و دندانی دارند مشکلات لثه ای هم خواهند داشت. درمان ارتودنسی ثابت برای رفع این مشکلات هم بسیار کمک کننده است. دندانی که کج شده به لثه و نسوج اطراف خود صدمه می زند. اما زمانی که این دندان توسط ارتودنسی ثابت صاف می شود نیروی وارده به فک و جویدن بهتر می شود. به این ترتیب نسوج اطراف دندان سالم تر می ماند. ارتودنسی ثابت در هر وضعیت و شرایطی امکان پذیر است و نسبت به درمان های دیگر دندانپزشکی نیست که در آنها از تزریق و یا تراش دندان استفاده می شود کمتر تهاجمی است. ارتودنسی ثابت درمان ظریف تر و راحت تری برای بیمار است و چندان دردزا هم نیست. البته شاید در شروع کار به خاطر حرکت دندان ها بیمار احساس درد داشته باشد اما پس از چند روز این درد هم برطرف می شود و بیمار در طول درمان شکایتی ندارد.

مطالب مرتبط:

ارتودنسی دیمون

متخصص ارتودنسی

مرتب کردن دندان

ناهنجاری های فک

عمل جراحی اصلاحی فک چگونه انجام می‌شود؟

دستیابی به نتایج درمانی مناسب برای عمل جراحی فک نیازمند یک تلاش گروهی بین دندانپزشک، متخصص ارتودنسی و جراح دهان می‌باشد. به این ترتیب در حالت عادی  توالی مراحل این درمان به شرح زیر می‌باشد:

• بررسی شرایط بیمار و برنامه ریزی درمان
• اقدامات ارتودنسی قبل از عمل جراحی
• عمل جراحی
• اقدامات ارتودنسی پس از عمل جراحی

برنامه ریزی درمان

بررسی شرایط بیمار با تهیه مدل‌های لازم از دندان‌ها، تهیه عکس رادیولوژی از فک‌ها و دندان‌ها، و عکس گرفتن از صورت فرد انجام می‌شود. این مدل‌ها و تصاویر توسط متخصص ارتودنسی و جراح دهان به دقت مورد بررسی قرار می‌گیرند. به این ترتیب تیم متشکل از پزشکان مختلف یک برنامه درمانی تهیه می‌کنند که از طریق آن دستیابی به نتایج بهینه در ارتباط با ایجاد توازن بین اجزای صورت و پایداری دندان امکان پذیر خواهد شد.

اقدامات ارتودنسی قبل از عمل جراحی

اقدامات ارتودنسی قبل از عمل جراحی شامل یک رویکرد درمانی جامع (شامل استفاده از بریس‌های ارتودنسی بر روی فک بالا و پایین) برای تنظیم کردن دندان‌ها و ایجاد هماهنگی بین آنها بر روی استخوان فک می‌باشد. به خاطر اینکه در این حالت دندان‌ها به سمت مکانی حرکت داده می‌شوند که برای شرایط ایجاد شده پس از عمل جراحی مناسب باشند، در ابتدا ممکن است بیمار تصور کند با انجام این اقدامات وضعیت قرارگیری دندان‌های وی بر روی یکدیگر بدتر از شرایط قبلی شده است. به هر حال پس از اینکه جراح دهان و فک موقعیت استخوان فک شما را از طریق جراحی اصلاح کرد، دندان‌های شما می‌بایست به نحو مناسب در کنار یکدیگر قرار بگیرند. این فرآیند معمولاً به حدود ۹ تا ۱۵ ماه زمان نیاز دارد.

هنگامی که اقدامات ارتودنسی ثابت قبل از عمل جراحی تقریباً کامل شوند، از تصاویر لازم همچون عکس رادیولوژی و مدل‌های تهیه شده از دندان برای کمک به جراح برای انجام  هر چه بهتر عمل جراحی استفاده می‌شود.

عمل جراحی

هنگامی که دندان‌ها در موقعیت مناسب مورد نظر قبل از ارتودنسی ثابت قرار گرفت، عمل جراحی بیمار زمان بندی می‌شود. این عمل جراحی در بیمارستان و تحت بی هوشی عمومی بر روی بیمار انجام می‌شود. انجام این جراحی به یک تا چند ساعت زمان نیاز دارد و معمولاً لازم است بیمار به مدت دو روز و یک شب در بیمارستان بستری باشد. توجه داشته باشید معمولاً ارتودنسی ثابت در شرایطی انجام می‌شود که بر روی دندان‌ها بریس قرار دارد و به همین خاطر جراح ممکن است از بندهای ارتجاعی یا سایر ابزارهای مانند آن برای ایجاد پایداری و ثبات در وضعیت دهان و دندان پس از ارتودنسی ثابت استفاده کند.

پس از ارتودنسی ثابت، پزشک معالج توصیه‌های لازم را برای استفاده از یک رژیم غذایی مناسب به شما ارائه می‌کند و این رژیم احتمالاً از مواد غذایی نرم شامل جامدات و مایعات تشکیل می‌شود. علاوه بر این به همراه این توصیه‌ها یک برنامه مناسب برای بازگشت به رژیم غذایی عادی در اختیار بیمار قرار می‌گیرد. در این زمان همچنین از بیمار خواسته می‌شود از استعمال تنباکو خودداری کرده و از انجام فعالیت‌های فیزیکی شدید خودداری نماید.

درد بیمار پس از ارتودنسی ثابت ترمیم فک به سادگی با استفاده از داروهای مسکن قابل کنترل است و بیمار معمولاً می‌تواند با گذشت یک تا سه هفته از عمل جراحی با توجه به احساس خود به محل کار یا مدرسه باز گردد. با وجودی که فرآیند درمان اولیه بیمار در این شرایط به حدود شش هفته زمان نیاز دارد، بهبود کامل فک و مشاهده نتایج نهایی درمان به حدود ۹ تا ۱۲ ماه زمان نیاز خواهد داشت.

اقدامات ارتودنسی ثابت پس از عمل جراحی

پس از حدود ۱ تا ۲ ماه از بهبود یافتن فک، اقدامات ارتودنسی ثابت پس از عمل جراحی برای تنظیم موقعیت دندان‌ها و نهایی سازی شرایط قرارگیری دندان‌ها بر روی یکدیگر شروع می‌شوند. این فرآیند درمان معمولاً به حدود ۶ تا ۹ ماه زمان نیاز دارد. هنگامی که این فرآیند کامل شد، بریس‌ها از دهان بیمار خارج شده و از پلاک‌های متحرک یا نگهدارنده‌ها برای حفظ نتایج درمان استفاده می‌شود.

هزینه عمل جراحی ارتوگناتیک 

به غیر از خدمات درمان ارتودنسی ثابت مورد نیاز برای بیمار، سایر فاکتورها نیز می‌توانند بر هزینه درمان در این شرایط تاثیر داشته باشند و این عوامل شامل شدت مشکل بیمار در ناحیه فک و نوع جراحی مورد نیاز برای وی می‌باشد. محل زندگی شما، بیمارستانی که در آن تحت درمان قرار گرفته‌اید و پیچیدگی درمان همگی می‌توانند بر هزینه درمان شما تاثیرگذار باشند.

معمولاً، جراحی اصلاح موقعیت فک یک روش درمانی (و نه زیبایی) در نظر گرفته می‌شود و به این ترتیب استفاده از این درمان برای پیشگیری از مشکلات جدی تر از نظر سلامتی و وضعیت دهان و دندان، لازم و ضروری می‌باشد. به همین خاطر، برخی از موسسات ارائه دهنده خدمات بیمه حداقل بخشی از این درمان را پوشش می‌دهند. به هر حال هر یک از موسسات بیمه دارای شرایط خاص خود می‌باشند و به همین خاطر ممکن است درصدهای متفاوتی از هزینه درمان با این روش تحت پوشش بیمه قرار داشته باشد.

مطالب مرتبط:

ارتودنسی دیمون

متخصص ارتودنسی

مرتب کردن دندان

ناهنجاری های فک