معرفی ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی لینگوال (زبانی) به پشت دندانها چسبانده می شوند و از اینرو نامرئی خواهد بود. نام این براکت ها برگرفته از کلمه لاتین ”لینگوا” به معنی زبان می باشد. این تکنیک بالاخص مناسب افراد بزرگسالی است که ضمن تمایل به بهبود ظاهر و عملکرد دندانها با ارتودنسی نمی خواهند دیگران از این درمان مطلع شوند. البته این براکت ها معمولا" برای حرکات دندانی مختصر توصیه می شوند.

تاریخچه ارتودنسی لینگوال

زمانی که ارتودنسی لینگوال نزدیک به ۲۰ سال قبل معرفی شد، برخی بیماران و درمانگر ها آن را سیستم زیبایی بی همتایی انگاشته و نسبت به آن انتظارات زیادی پیدا کردند. با این حال گزارش هایی مبنی بر نتایج مأیوس کننده و هزینه های سنگین بسیاری از هیجانات پیشین را به ناامیدی بدل کرده و اشتیاق به این سیستم به تدریج کاهش یافت، به گونه ای که در اواخر دهه ۱۹۸۰ تعداد درمانگرهایی که از این تکنیک استفاده می کردند به صورت ناگهانی کاهش چشمگیری یافت و تنها افراد انگشت شماری همچنان بر پتانسیل این روش باور داشتند.

هزینه ارتودنسی لینگوال

هزینه ارتودنسی لینگوال همانگونه که انتظار می رود بیش از براکت های فلزی معمولی می باشد. درمان با این روش ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار بیش از درمان با براکت های سنتی است. یکی از مهمترین عوامل، قیمت مواد مورد استفاده در ارتودنسی لینگوال می باشد. مواد مورد استفاده برای ساخت براکت های فلزی معمولی به طور رایجتری تولید شده و بنابراین هزینه کمتری برای ارتودنسی خواهند داشت.

مزایای ارتودنسی لینگوال

یک راه حل تحریک کننده به لحاظ زیبایی در ارتودنسی استفاده از براکت های لینگوال می باشد. این براکت ها بجای چسبیدن به سطوح بیرونی دندانها به گونه ای اختصاصی طرح ریزی شده اند تا به پشت دندانها چسبیده و موقع لبخند زدن دیده نشوند. در واقع کسی متوجه بودن این براکت ها پشت دندانهای شما نمی شود مگر اینکه به داخل دهان شما با دقت نگاه کند. علاوه بر این مزیت که عنوان شد، هیچ دلیل قانع کننده پزشکی و بالینی دیگری برای استفاده از ارتودنسی لینگوال نسبت به براکت های معمول وجود ندارد.

معایب ارتودنسی لینگوال

نباید انتظار داشته باشید که متخصص ارتودنسی شما قادر به استفاده از این سیستم برای شما باشد. حتی ارتودنتیست ها می بایست دوره ای تخصصی را پشت سر گذارند تا بتوانند با این روش بیماران خود را درمان کنند. هر ارتودنتیستی این انتخاب درمانی را مطرح نمی کند. قرارگیری ارتودنسی لینگوال پشت دندانها ممکن است سبب ناراحتی جدی برای بیمار گردد. از سویی چسباندن این براکت ها می تواند چالشی جدی برای متخصص ارتودنسی باشد، زیرا لازم است بیمار تا حد امکان سر خود را رو به عقب نگهدارد تا درمانگر بتواند پروسه قرارگیری براکت ها را دقیق تر انجام دهد. ارتودنتیست نیز باید بیشتر سر خود را در طی این عمل خم کند.

ارتودنسی لینگوال نسبت به براکت های شیوه معمول بهم نزدیکتر قرار خواهند گرفت زیرا محیط داخلی قوس نسبت به محیط بیرونی آن کوچکتر می باشد. این امر سبب مشکل تر شدن استقرار براکت ها و تنظیمات جلسات آینده می گردد. به علاوه در ابتدا براکت های لینگوال نسبت به براکت های معمولی موجب ناراحتی بیشتری برای زبان بیمار می شوند. همچنین ارتودنتیست ها به دلیل پروسه پیچیده و ملال آور روش ارتودنسی لینگوال نسبت به براکت های سرامیکی که خود هزینه ای بالاتر نسبت به براکت های فلزی سنتی دارند مبلغ به وضوح بیشتری را از بیماران طلب می کنند.

مراحل انجام ارتودنسی

هر کدام از مراحل ارتودنسی دندان شامل چند اقدام دندانپزشک می‌باشد که به طور کامل در این مقاله به شرح آن می پردازیم.

1. مرحله اول: رادیوگرافی و قالب‌گیری

• معمولاً عکس رادیوگرافی پانورامیک دهان (عکس همه دندان‌ها) و عکس هر یک از دندان‌ها به صورت جداگانه لازم است.
• ممکن است از صورت، دندان‌ها و دهان فرد هم عکس گرفته شود، این عکس‌ها قسمتی از پرونده دائمی بیمار خواهد بود.
• متخصص ارتودنسی دندان قالب‌هایی را از دندان‌های فک بالا و سپس فک پایین تهیه می‌کند. هنگام قالب گرفتن حس می‌کنید که دهانتان با ماده بتونه مانند پر شده است، این مرحله فقط 30 ثانیه زمان میبرد. عمل قالب‌گیری بسیار راحت و سریع است، اگر به سادگی دچار حالت تهوع می‌شوید، سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و از راه بینی نفس بکشید.

2. مرحله دوم: اقدامات اولیه

• دندانپزشک پس از بررسی تصاویر رادیوگرافی و قالب‌ها، برنامه درمانی مناسب فرد را طرح ریزی می‌کند.
• چنانچه فضای بین دندان‌های خاصی خیلی کم باشد، ممکن است نیاز به استفاده از جداکننده‌های فلزی یا پلاستیکی ما بین دندان‌هایتان، قبل از ادامه مراحل دیگر ارتودنسی، داشته باشد.
• ممکن است نیاز باشد تعدادی از دندان‌هایتان را بکشید. در برخی موارد در طول روند درمان و نه در آغاز آن، این امر لزوما باید انجام شود.
• دندان‌های بیمار باید کاملاً تمیز شوند.
• اگر دندان‌های حساسی دارید، حداقل به مدت دو هفته از خمی مکیدن انگشت دندان ضدحساسیت استفاده کنید تا حساسیت دندان ها قبل از شروع ارتودنسی دندان برطرف شود.
• هر گونه مشکل دندان ها باید قبل از قرار دادن بریس درمان گردد؛ حفره‌های پوسیدگی پر شود و تمامی مشکلات ارتودنسی رفع شود.
• در صورت نیاز به جراحی فک و مرتب کردن دندان، این عمل باید قبل از گذاشتن بریس انجام شود؛ هر چند بعضی اوقات جراحی فک بعد از ارتودنسی دندان انجام می شود. زمان جراحی با توجه به وضعیت و شرایط هر بیمار متفاوت است.

3. مرحله سوم: قرار دادن بریس

• متخصص ارتودنسی یا دستیار دندانپزشک، دندان‌ها را خشک می‌کند و آن‌ها را با اسید سفید کننده‌ مخصوصی، جهت اتصال با سیمان نگهدارند براکت ها آماده می کند. سعی کنید این اسید را روی زبانتان نگه ندارید.
• براکت‌ها روی دندان‌ها قرار داده می‌شوند و خیلی سریع، نور پلاسما با شدت بالا روی سطح براکت تابانده می‌شود تا اتصال صورت گیرد(ارتودنسی سریع).
• سیم قوسی از بین تمام براکت‌ها به نحوی می‌گذرد که به گونه ها فشار وارد نکند. اگر احساس کردید که سیم ارتودنسی دندان درون گونه‌تان فرو می‌رود به دندانپزشک بگویید تا سیم را کوتاه کند.
• کش‌های کوچکی (قطعه‌های مسدود کننده حلقه‌های دایره‌ای شکل) روی براکت‌ها قرار می گیرد تا آن‌ها را روی سیم نگه دارد و حس فشار ایجاد کند. قابل ذکر است در صورت استفاده از ارتونسی دیمون نیازی به استفاده از کش نیست.

4. مرحله چهارم: تنظیم ارتودنسی دندان در هر ماه یکبار

• بریس را باید هر 4 تا 6 هفته یکبار مجددا تنظیم کرد. در این مراجعه‌ها که زمان کمی طول می کشد، پزشک کش‌های قبلی (قطعه‌های مسدود کننده) و گاهی سیم را نیز درمی‌آورد. ممکن است این کار کمی دردناک باشد که دلیل آن بیش از هر چیز وارد شدن فشار روی دندان‌ها است.
• پس از تنظیم، دندان‌ها تا چند ساعت یا چند روز درد خواهد کرد. در طول این مدت ارتودنسی، غذای نرم میل کنید. تا زمان مراجعه بعدی، درد دندان‌ها کاملاً از بین رفته است.

5. مرحله پنجم: درآوردن بریس

• درآوردن بریس راحت و سریع انجام می‌شود. دندانپزشک هنگامی که زمان درآوردن بریس فرا برسد، قوس پشت بریس‌ها را با سیم‌چین مخصوص می‌برد و به این ترتیب پیوند متصل کننده بین براکت و دندان از بین می‌رود. این حرکت علیرغم صدای بلندش، دردی را به وجود نمی‌آورد.
• همه ی براکت‌ها از روی دندان‌ها جدا می‌شوند و لایه‌ای از پلاستیک پیوندی را روی دندان به جا می‌گذارند. سپس دندانپزشک با استفاده از یک وسیله دستی با سرعت بالا پلاستیک را از روی دندان‌ها تمیز کرده و تمام محل‌های برداشتن پلاستیک را با مینا پوشش می‌دهد و در نهایت پولیش می‌کند.

6. مرحله ششم: قرار دادن پلاک

ماه‌ها یا سال‌ها وقت و هزینه هنگفتی را صرف کرده‌اید، رنج و دردسرها را تحمل کرده اید تا دندان‌هایی صاف و مرتب داشته باشید و به تازگی از تحمل آن در دهان راحت شده‌اید. اما در واقع این پایان کار نیست چون باید پلاک بگذارید تا دندان‌ها در موقعیت جدیدشان باقی بمانند. استفاده از پلاک طبق تجویز متخصص ارتودنسی، به ویژه ظرف یک سال نخست پس از جداکردن بریس، اهمیت زیای دارد، زیرا تقریبا 9 ماه طول می‌کشد تا رباط‌های اطراف دندان موقعیت جدیدشان را حفظ کنند. اگر از پلاک به طور منظم استفاده نکنید، دندان‌هایتان دوباره جابه‌جا خواهد شد. بسیاری از افراد پس از گذشت یک سال تنها شب‌ها، آن هم چند شب در هفته، از پلاک استفاده می‌کنند تا مطمئن شوند که داشتن لبخند زیبا را از دست نخواهند داد.

 

در کلینیک دکتر بزرگ و دکتر محمدی‌ نژاد از جدیدترین روش ارتودنسی دندان که همان MBT می‌باشد استفاده می‌گردد. از مزایای این روش آن است که در 90% موارد بدون نیاز به کشیدن دندان (که مرسوم‌ترین روش در ارتودنسی برای ایجاد فضا می‌باشد) انجام می‌پذیرد که در نتیجه طول درمان را به نصف کاهش داده و رضایت بیمار را بیشتر جلب می‌نماید.
در موارد خاص بنا به درخواست بیمار می‌توان از براکت ها و سیم‌های ارتودنسی نامرئی دندان استفاده نمود تا زیبایی در حین درمان به مخاطره نیفتد.

 

آیا ارتودنسی درد دارد؟

تمامی ابزارهای مورد استفاده در ارتودنسی دندان ممکن است در ابتدا باعث درد و ناراحتی ‌فرد شوند. در صورتی که درد از بین نرفت، دندانپزشک می‌تواند تنظیماتی را انجام دهد تا به رفع ناراحتی فرد کمک کند. اندک زمانی پس از این که بریس تنظیم شد، دندان معمولاً درد می‌گیرد، اما این درد پس از مدتی برطرف می‌شود.

طول درمان

طول درمان ارتودنسی دندان برای هر فرد متفاوت است، اما ممکن است درمان 12 الی 30 ماه طول بکشد برای بزرگسالان این زمان ممکن است طولانی تر باشد، زیرا استخوان صورت دیگر رشد نخواهد کرد. رعایت بهداشت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند تا درمان در زمان خودش و در مسیر صحیح صورت گیرد.

عوارض

وسایل مورد استفاده در ارتودنسی دندان به خودی خود نمی‌توانند باعث ایجاد آسیب شوند، اما تمیز کردن ضعیف آن‌ها و استفاده زیاد از مواد غذایی شیرین و نوشیدنی‌ها می‌تواند آسیب جدی به دندان‌ها وارد کند. به همین خاطر لازم است دندان‌ها و لوازم ارتودنسی به کار رفته در دهان با دقت زیاد و بطور منظم تمیز شوند، تا عوارضی برای دندان نها به وجود نیاید.

هزینه و قیمت

قیمت ارتودنسی بستگی به میزان مشکل و نوع ارتودنسی دندان دارد. در صورتیکه درمان‌های مرحله اول با پلاک‌های متحرک انجام شود هزینه ارتودنسی ثابت کمتر خواهد بود، البته بسته به شدت مشکل و تعداد پلاک‌های مورد استفاده این هزینه متفاوت خواهد بود.

در بیمارانی که نیاز به درمان ارتودنسی دندان همراه با جراحی فک دارند، هزینه ارتودنسی دندان چون در دو مرحله قبل و بعد از درمان انجام می‌شود بیشتر خواهد بود و هزینه درمان جراحی که ممکن است توسط جراح فک و صورت انجام می‌شود، جدا از هزینه‌ ارتودنسی دندان خواهد بود.

اردتودنسی چیست؟

ارتودنسی ثابت و متحرک یک رویکرد درمانی دندان پزشکی است که برای بیمارانی استفاده می‌شود که نحوه قرارگیری دندان‌های آن‌ها در دهان به خاطر کوچک بودن فک نامناسب است (مال اکلوژن) و دندان‌ها به صورت صحیح قرار نگرفته اند(کجی دندان) و به همین دلیل بیمار با مشکل در هنگام جویدن یا گاز گرفتن مواجه می‌شود. روش درمانی ارتودنسی دندان شامل درمان و کنترل جنبه‌های مختلف رشد فک و صورت (ارتوپدی فک و صورت) و بهبود ظاهر دندان ها و طرح لبخند نیز می باشد.

ضرورت انجام

فقط دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی می‌تواند تعیین کند که آیا انجام دادن ارتودنسی دندان برای بیمار لازم می باشد یا وی نیازی به انجام آن ندارد. دندانپزشک بر مبنای ابزار تشخیصی از جمله شرح حال کامل پزشکی و پرونده دندانپزشکی بیمار، معاینه بالینی، مراقبت ها(تغذیه در ارتودنسی)، قالب گرفتن از دندان‌ها و عکس‌های رادیوگرافی‌ و در صورت لزوم اصلاح طرح لبخند نظر قطعی خود را در زمینه مفید بودن ارتودنسی دندان می دهد و برنامه درمانی مناسب با شرایط بیمار را طرح ریزی می‌کند و مراقبت های ارتودنسی را نیز برا بیمار شرح می دهد.

زمان انجام

بهترین زمان انجام ارتودنسی دندان برای درمان نامرتبی دندان ها در کودکی است، اما این روش درمانی برای ارتودنسی بزرگسالان نیز مفید است، بطوریکه تعداد افراد بزرگسالی که این درمان ارتودنسی را انجام می‌دهند رو به افزایش است. برای انجام ارتودنسی کودکان توسط ارتودنتیست، باید صبر کرد تا تعداد دندان های مناسب برای این نوع درمان رشد کنند.

انواع

دو نوع اصلی ارتودنسی که برای صاف کردن دندان ها در افراد استفاده می گردد، عبارتست از ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک. نوع دیگر، ارتودنسی نامرئی است. همچنین در ادامه به هر سه نوع ارتودنسی و ارتودنسی مخفی که یک نوع از ارتونسی ها می باشد، به بحث آن می پردازیم.

ارتودنسی ثابت

رایجترین نوع ارتودنسی مورد استفاده، ارتودنسی ثابت است. از این روش زمانی استفاده می گردد که دقت عملکرد برای پزشک اهمیت داشته باشد. هر چند در این حالت بیمار می‌تواند بطور عادی غذا بخورد، اما باید از مصرف بعضی غذاها و نوشیدنی‌ها در زمان استفاده از ارتودنسی ثابت اجتناب کرد. برای مثال نوشیدنی‌های حاوی کربونات، شیرینی سفت یا تافی از مواردی است که فرد باید از مصرف آن‌ها خودداری کند. افرادی که در فعالیت‌های ورزشی شرکت می‌کنند باید متخصص ارتودنسی را در جریان قرار دهند تا در صورت لزوم محافظ‌های لثه خاص برایشان تجویز شود.

رایجترین نوع ارتودنسی ثابت، از براکت استفاده می کند. براکت ها از پلاک‌ها و یا سیم‌ها و قیدها تشکیل شده است. دندانپزشک قیدها را اطراف دندان می بندد، و از آن برای محکم نگهداشته ابزارهای ارتودنسی دیگر در محل خود استفاده می گردد.

در مرحله بعد از پلاک‌ها برای ایجاد اتصال در جلوی دندان‌های بیمار استفاده می‌شود. سیم‌ها به شکل یک کمان از داخل پلاک‌ها رد شده و به قیدها محکم بسته می شود. با سفت شدن سیم‌های کمانی، دندان‌های فرد کشیده می‌شوند و بدین صورت به سمت محل صحیح قرارگیری حرکت می‌کنند. بیمار باید ماهی یک بار برای اصلاح وضعیت پلاک‌ها به متخصص ارتودنسی مراجعه کند. دوره درمان در این حالت می‌تواند برای چند ماه تا چند سال ادامه داشته باشد، اما در مورد این مسئله که درمان ارتودنسی دقیقا چقدر طول می کشد، تنها یک دندانپزشک خوبپس از بررسی وضعیت بیمار می تواند طول درمان را مشخص کند. کودکان معمولاً ترجیح می‌دهند از پلاک‌های ارتودنسی رنگی استفاده کنند، در حالی که بزرگسالان انواع شیشه ای مانند و شفاف پلاک را ترجیح می‌دهند.

ارتودنسی متحرک

از ارتودنسی متحرک دندان برای درمان مشکلات جزئی همچون جلوگیری از مکیدن شست یا اصلاح انحراف کم دندان‌ها استفاده می‌شود. هنگام استفاده از این روش می‌توان لوازم ارتودنسی را برای تمیز کردن پس از غذا خوردن یا برای نخ دندان کشیدن از دهان خارج کرد. در مواردی، ممکن است دندانپزشک به بیمار توصیه کند در هنگام انجام فعالیت‌های مانند نواختن یک ساز بادی یا دوچرخه سواری ارتودنسی متحرک را از دهان خود خارج کند.

ارتودنسی نامرئی

ارتودنسی نامرئی دندان از مواد پلاستیک شفاف و سخت برای ردیف کردن دندان‌ ها استفاده می‌کند. در این رابطه برای بیماران از انواع نسبتاً متفاوتی استفاده می‌شود. هر مجموعه از این ارتودنسی برای دو هفته قبل از جایگزینی آن با مجموعه جدید استفاده می گردد. ارتودنسی نامرئی از پلاستیک شفاف ساخته شده و به همین خاطر تقریباً غیر قابل رویت است. به این ترتیب اطرافیان بیمار اصلا متوجه نمی‌شود که وی از این درمان برای ردیف کردن دندان‌های خود استفاده کرده است. این پلاستیک های شفاف در هر روز باید برای 22 تا 23 ساعت مورد استفاده قرار گیرد تا بهترین نتایج ممکن حاصل شود.با تقبل هزینه ارتودنسی نامرئی می‌توان به راحتی برای غذا خوردن، نوشیدن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از دهان خارج کرد. برای استفاده از این روش باید همه دندان‌های دائمی رشد کرده باشد.

ارتودنسی پیشگیری

انجمن متخصصن ارتودنسی امریکا سن هفت سالگی را سن ارتودنسی و سن مناسب برای اولین معاینه جهت بررسی لزوم ارتودنسی پیشگیریدندان کودکان ذکر کرده است. در این سن غالب دندانهای شیری و تعدادی از دندانهای دائمی رویش پیدا کرده‌اند و برای دندانپزشک امکان ارزیابی دقیقی از وضعیت کلی دندان ها، فک بالا و فک پایین بیمار را فراهم می‌کند.